Interessante onderzoeksresultaten, en dan?

Er kunnen interessante en nuttige bevindingen komen uit sociaalwetenschappelijk onderzoek, maar hoe worden die vaak abstracte ideeën gebruikt in de samenleving? Dat gaat niet vanzelf goed, constateerde wetenschapsgenootschap KNAW vorig jaar tijdens een conferentie al: de kennis van sociale wetenschappers stroomt niet altijd door naar de maatschappij.

Dat is zonde, vindt het genootschap, want er komen wel bruikbare inzichten uit over bijvoorbeeld het functioneren van mensen en het verbeteren van publieke instituties. Om onderzoekers op weg te helpen met het maken van impact, kunnen ze sinds deze week de KNAW-brochure ‘Wetenschap met de ramen wijd open’ raadplegen. Daarin helpen ervaren wetenschappers, zoals de Utrechtse hoogleraren Beatrice de Graaf, Paul  ‘t Hart en Maarten Prak, hun collega’s op weg met tien lessen.

Houd bijvoorbeeld rekening met de tijdsgeest en speel daarop in. “Zet op dat moment je kennis in”, luidt een advies. En impact maken vergt geduld, weten de auteurs. Wetenschappelijke bevindingen komen soms pas jaren later in de schijnwerpers te staan. Dat betekent dat je je boodschap “voor een langere tijd, voor verschillende doelgroepen” moet willen uitdragen.

Profiteren
Dat kost natuurlijk tijd. Niet elke onderzoeker hoeft zich er in dezelfde mate mee bezig te houden, menen de auteurs. Maar het heeft wel degelijk voordelen, benadrukt KNAW-voorzitter Ineke Sluiter: “Als je het goed aanpakt, worden onderzoek en maatschappij er inhoudelijk beter van.” Wetenschappers hebben baat bij terugkoppeling uit de samenleving.

Het pleidooi sluit aan bij het nieuwe ideaal van ‘Erkennen & Waarderen’ in de wetenschap. Daarbij is er meer aandacht voor zaken als leiderschap, open science én maatschappelijke impact. Het delen en toegankelijk maken van kennis hoort bij de kerntaken van wetenschappers, is het idee.

Hoewel het belang van weerbaarheid in een van de lessen wordt onderstreept, omdat impact “ongewenste vormen” kan aannemen, gaat het niet specifiek over de bedreigingen waar wetenschappers mee te maken kunnen krijgen als ze zich in het publieke debat mengen. Daar sprak de KNAW zich op andere momenten over uit. Onderwijsminister Robbert Dijkgraaf geeft er vrijdag een lezing over: ‘Wanneer kennis kritiek wordt’.