IPad-app brengt middeleeuws Nederlands tot leven

Het lezen van middeleeuws Nederlands is niet eenvoudig. Als de teksten worden voorgelezen, zijn ze vaak veel beter te volgen, weet universiteitshoogleraar en letterkundige Frits van Oostrom. Hij maakte daarom een iPad-app met fragmenten van hoogtepunten uit de literatuur van lang geleden.

Van den vos Reynaerde en Hadewych. Velen zullen nog vage herinneringen hebben aan de oude teksten die op het vwo gelezen moesten worden. Maar of ze er destijds nu echt zoveel van begrepen hebben …
Met de gratis iPad-app Vogala wil universiteitshoogleraar Frits van Oostrom laten horen dat dat middeleeuws Nederlands eenvoudiger te begrijpen is wanneer je ernaar kunt luisteren. Van Oostrom maakte furore met zijn veelgeprezen en ook veelgelezen boeken Maerlants wereld over de dertiende- eeuwse  Vlaamse dichter Jacob van Maerlant en Wereld in Woorden over literatuur uit de veertiende eeuw. “Mijn ervaring is dat mijn lezers de teksten fascinerend vinden, maar dat ze het - onder meer door de spelling - toch vaak lastig vinden om deze echt te kunnen volgen. Als ik dan bij lezingen de teksten voordraag, verdampen die problemen.”
De app bevat vanzelfsprekend de gesproken tekst van ‘hebban olla vogala nestas hagunnan’, het voor zover bekend oudste zinnetje poëtisch Nederlands dat rond 1100 in een Engels klooster werd neergekrabbeld door een Vlaamse monnik die zijn pen wilde uitproberen. De app dankt er zijn naam aan.
Klik voor het geluidsfragment op de afbeelding van de tekst.

Maar ook de mystieke visioenen van Hadewijch (mp3) komen voorbij, net als het epische dierdicht over Reinaart de vos (mp3). Daarnaast zijn dialecten als het Oudfries en het Limburgs van Hendrik van Veldeke te beluisteren. Van Oostrom benadrukt dat er niet sprake is van een reconstructie van de manier waarop het Nederlands eeuwen geleden werd uitgesproken. “Daar is wel onderzoek naar gedaan, maar ik maak me echt geen illusies. We weten niet hoe in die tijd de taal precies klonk. Het zal in elk geval anders zijn geweest dan het ABN dat we nu spreken, diverser ook: met veel meer verschillende dialecten.”
De teksten zijn ingesproken door neerlandici uit Nederland en Vlaanderen maar er zijn ook ‘gastoptredens’ van onder andere Jean-Marc van Tol. De tekenaar van Fokke & Sukke, spreekt komische teksten in. Presentatrice Mieke van der Weij neemt de monoloog van Sanderijn uit het abelspel van Lanseloet van Denemerken voor haar rekening.
Van Oostrom presenteerde de eerste opnames zaterdag tijdens het Onze Taal-congres ‘De wortels van het Nederlands’. De gratis iPad-app Vogala is eind dit jaar te downloaden.

Nieuws
on 16/11/2013

Het lezen van middeleeuws Nederlands is niet eenvoudig. Als de teksten worden voorgelezen, zijn ze vaak veel beter te volgen, weet universiteitshoogleraar en letterkundige Frits van Oostrom. Hij maakte daarom een iPad-app met fragmenten van hoogtepunten uit de literatuur van lang geleden.

Van den vos Reynaerde en Hadewych. Velen zullen nog vage herinneringen hebben aan de oude teksten die op het vwo gelezen moesten worden. Maar of ze er destijds nu echt zoveel van begrepen hebben …

Met de gratis iPad-app Vogala wil universiteitshoogleraar Frits van Oostrom laten horen dat dat middeleeuws Nederlands eenvoudiger te begrijpen is wanneer je ernaar kunt luisteren. Van Oostrom maakte furore met zijn veelgeprezen en ook veelgelezen boeken Maerlants wereld over de dertiende- eeuwse  Vlaamse dichter Jacob van Maerlant en Wereld in Woorden over literatuur uit de veertiende eeuw. “Mijn ervaring is dat mijn lezers de teksten fascinerend vinden, maar dat ze het - onder meer door de spelling - toch vaak lastig vinden om deze echt te kunnen volgen. Als ik dan bij lezingen de teksten voordraag, verdampen die problemen.”

De app bevat vanzelfsprekend de gesproken tekst van ‘hebban olla vogala nestas hagunnan’, het voor zover bekend oudste zinnetje poëtisch Nederlands dat rond 1100 in een Engels klooster werd neergekrabbeld door een Vlaamse monnik die zijn pen wilde uitproberen. De app dankt er zijn naam aan.

Klik voor het geluidsfragment op de afbeelding van de tekst.

Maar ook de mystieke visioenen van Hadewijch (mp3) komen voorbij, net als het epische dierdicht over Reinaart de vos (mp3). Daarnaast zijn dialecten als het Oudfries en het Limburgs van Hendrik van Veldeke te beluisteren. Van Oostrom benadrukt dat er niet sprake is van een reconstructie van de manier waarop het Nederlands eeuwen geleden werd uitgesproken. “Daar is wel onderzoek naar gedaan, maar ik maak me echt geen illusies. We weten niet hoe in die tijd de taal precies klonk. Het zal in elk geval anders zijn geweest dan het ABN dat we nu spreken, diverser ook: met veel meer verschillende dialecten.”

De teksten zijn ingesproken door neerlandici uit Nederland en Vlaanderen maar er zijn ook ‘gastoptredens’ van onder andere Jean-Marc van Tol. De tekenaar van Fokke & Sukke, spreekt komische teksten in. Presentatrice Mieke van der Weij neemt de monoloog van Sanderijn uit het abelspel van Lanseloet van Denemerken voor haar rekening.

Van Oostrom presenteerde de eerste opnames zaterdag tijdens het Onze Taal-congres ‘De wortels van het Nederlands’. De gratis iPad-app Vogala is eind dit jaar te downloaden.

Tags: tablet

Advertentie