Kabinet gunt wetenschap een 'tussenjaar'

Het huidige kabinet gaat geen afspraken meer maken over de koers van het wetenschappelijk onderzoek aan de Nederlandse universiteiten. Dat komt na de verkiezingen weer.

Eigenlijk zouden die afspraken met universiteiten al in 2015 worden gemaakt. Dat stond in de Wetenschapsvisie 2025 van het kabinet, die de lijn voor de komende jaren uitstippelt. Maar het gaat deze maanden niet meer lukken.

In het aangekondigde ‘hoofdlijnenakkoord’ zullen onder meer afspraken staan over het aantal vrouwelijke hoogleraren, de loopbaan van jonge wetenschappers en de waardering van onderwijstaken.

Kwaliteitsafspraken over onderzoek en onderwijs
Ook de Nationale Wetenschapsagenda komt aan bod: universiteiten moeten uitleggen hoe hun onderzoek gaat bijdragen aan grote thema’s als vergrijzing, duurzaamheid, ict en radicalisering. Ze moeten er geld voor vrijmaken: in totaal zo’n 87 miljoen euro per jaar.

Tegelijkertijd wil het ministerie opnieuw om tafel met de universiteiten om zogeheten kwaliteitsafspraken te maken voor het onderwijs. Die zijn het vervolg op de omstreden prestatieafspraken, die de afgelopen jaren golden.

Het jaar 2017 wordt een “tussenjaar”, schrijft minister Bussemaker aan de Tweede Kamer. Er zijn nog geen nieuwe kwaliteitsafspraken en er is ook nog geen akkoord over het wetenschappelijk onderzoek.

Ze noemt het “denkbaar” dat de afspraken over het onderwijs en onderzoek worden samengevoegd. “Daarmee wordt voorkomen dat er meerdere sets afspraken naast elkaar bestaan.” De kwaliteitsafspraken met de universiteiten, die vanaf 2018 van kracht zullen zijn, gaan dan dus ook over ‘onderzoeksprofilering’.

Wat gebeurt er na de verkiezingen?
In de komende periode, en zeker na de verkiezingen van 15 maart, wordt de vraag hoe strikt de nieuwe afspraken met de universiteiten (en overigens ook de hogescholen) zullen worden. Vertrouwt de volgende regering erop dat bestuur en medezeggenschap samen tot goede plannen komen of wil ze toch harde doelstellingen formuleren en onderwijsinstellingen erop afrekenen als ze die niet halen?

Dat laatste was het geval bij de prestatieafspraken. Zes hogescholen zijn gekort op hun budget omdat te weinig studenten er hun diploma behalen. Deze afspraken waren een experiment, omdat er anders juridische problemen konden ontstaan.

Wel halveerde minister Bussemaker de korting voor deze hogescholen. Ze weet ook nog niet of de overheid met zulke afspraken moet doorgaan. “Ik ben niet blind voor de kritiek dat er te veel nadruk ligt op het rendement van opleidingen en dat de prestatieafspraken veel administratieve lasten met zich meebrengen”, zei ze in een interview.