Kamer wil matchingsplicht onderzoek verlichten

Universiteiten krijgen steeds minder ruimte om hun onderzoeksgeld naar eigen inzicht te besteden, vreest de Tweede Kamer. Daar moet iets aan gebeuren, vindt een meerderheid.

Een motie van SP en PvdA over het verlichten van de matchingsverplichting, kreeg gisteren steun van de Kamer. Regeringspartij VVD stemde tegen, maar dankzij onder meer D66, GroenLinks en de PVV kwam de motie er toch doorheen.

Wanneer universiteiten een onderzoeksubsidie krijgen van onderzoeksfinancier NWO of de Europese Unie, moeten universiteiten er zelf ook geld bijleggen: dat wordt matching genoemd.

Er zit wel enige logica achter die verplichting: matching biedt de garantie dat ook de universiteit zich achter het gehonoreerde onderzoek schaart.

Na- en voordelen
Het nadeel is dat matching een grote hap neemt uit het budget dat de universiteiten eigenlijk in alle vrijheid zouden willen besteden. De Tweede Kamer vreest bovendien dat die eigen bijdrage almaar toeneemt. Een meerderheid wil daarom dat de regering met voorstellen komt om de matchingsverplichting aan banden te leggen.

Staatssecretaris Sander Dekker snapt het probleem, zei hij twee maanden geleden in een overleg met de Kamerleden, maar hij onderstreepte dat er “geen makkelijke oplossingen” zijn. NWO financiert de directe kosten van onderzoek, zoals de salarissen van de onderzoekers en de benodigde apparatuur. Universiteiten nemen de indirecte kosten voor hun rekening, zoals de gebouwen en de begeleiding. Als NWO alle kosten gaat betalen, moet de hele onderzoekfinanciering op de schop.

Lijntje breken
Kamerlid Mei Li Vos van regeringspartij PvdA liep dan ook niet te hard van stapel: “Ik zou mijn collega’s in ieder geval willen oproepen om niet nog meer hefbomen en matching in te willen bouwen, want dan gaat het lijntje breken, denk ik. Ik zou ook willen verzoeken om de matchingverplichting iets te verlichten, maar ik heb daar nog geen pasklare oplossing voor.”

SP-Kamerlid Jasper van Dijk kwam met een rigoureus voorstel. Hij wil het budget van universiteiten verhogen en bovendien geld van NWO naar de universiteiten schuiven. Daarnaast zou onderzoek minder op economische waarde beoordeeld moeten worden: hij wil het zogeheten topsectorenbeleid afschaffen of sterk inperken.

In hetzelfde Kameroverleg wees minister Bussemaker erop dat het kabinet al 50 miljoen euro heeft uitgetrokken om de matchingdruk te verlichten. Dat bedrag mag omhoog, vinden de universiteiten, maar Bussemaker hield de boot af: “Dit zijn heel sympathieke doelstellingen, maar gezien de investeringen die wij al doen, kan ik hier nu geen extra middelen voor vrijmaken.”

Doorgaan
Regeringspartij VVD vindt juist dat het de goede kant opgaat met de Nederlandse wetenschap en zou liever doorgaan op de ingeslagen weg. De partij wil bedrijven prikkelen tot extra investeringen in de kenniseconomie door goede samenwerking met de universiteiten. “Hoe kunnen we meer privaat geld aantrekken door het publieke geld als hefboom in te zetten? Welke mogelijkheden ziet het kabinet daartoe?”, vroeg Kamerlid Pieter Duisenberg.