Klikken bij de inspectie: Tweede Kamer kritisch

Toezichthouders van hogescholen en universiteiten moeten straks de Onderwijsinspectie waarschuwen als ze problemen vermoeden. Maar Kamerfracties vragen zich af of dat nu wel zo’n goed idee is.

Het klinkt zo logisch: als raden van toezicht vermoeden dat onderwijsbestuurders er een potje van maken, zijn ze straks verplicht melding te doen bij de Inspectie van het Onderwijs. Althans, zo staat het in de nieuwe ‘Wet versterking bestuurskracht’ van onderwijsminister Jet Bussemaker en staatssecretaris Sander Dekker.

Eerder had de Raad van State al forse kritiek op dat plan, omdat de meldplicht ertoe zou kunnen leiden dat bestuurders niet meer alles willen vertellen aan hun toezichthouders. Nu krijgt de raad bijval van verschillende Kamerfracties.

De VVD wil weten “welke onderbouwing de regering heeft om tot deze rigoureuze wijziging te komen” en het CDA vraagt zich af welk probleem de meldplicht nu eigenlijk oplost. Coalitiepartij PvdA vraagt de minister “hoe de regering concreet om wenst te gaan met de kritiek van de Raad van State” en ook de ChristenUnie en de SGP maken zich zorgen. D66 vreest dat het voorstel “verwarring schept” over de rol van de toezichthouders versus de inspectie.

Minister Bussemaker sust de Kamerleden. De meldplicht is nodig omdat “incidenten” het vertrouwen in het huidige bestuursmodel hebben geschaad, schrijft ze. De plicht zal er volgens de minister “toe bijdragen dat de interne toezichthouder een grotere alertheid zal hebben om in actie te komen voor het publieke belang”.

Met de Raad van State “is ze het volledig eens”, schrijft Bussemaker verder. De inspectie en de toezichthouder hebben inderdaad beiden een eigen rol. Maar eigenlijk verandert daar niets aan met invoering van een meldingsplicht, aldus de minister. De raad van toezicht kan nu immers al een melding maken bij de Onderwijsinspectie.

De Wet versterking bestuurskracht werd opgesteld naar aanleiding van het faillissement van mbo-instelling Amarantis. Die ging in 2012 failliet, hoewel de Inspectie al jarenlang signalen had dat het daar verkeerd ging. Dat debacle zou misschien niet voorkomen zijn als er toen een meldplicht was geweest, geeft de minister toe. “Het biedt geen oplossing voor alle denkbare problemen.”

De wet moet nog worden besproken in de Tweede Kamer. Om voldoende steun te krijgen, kan de minister alsnog besluiten om dit deel uit het wetsvoorstel te halen. De Kamer kan ook zelf een amendement indienen.