KNAW: Geef wetenschappers half miljard euro aan werkkapitaal

NWO verdeelt elk jaar honderden miljoenen euro’s aan onderzoeksgeld. Maar om daarvoor in aanmerking te komen, zijn wetenschappers veel van hun kostbare tijd kwijt met het schrijven van beursaanvragen. Vaak is dat ook nog eens verspilde moeite: de slagingskansen zijn gering.

Slalommen
Dat moet anders, stelt een KNAW-commissie onder leiding van hoogleraar en Spinoza-premie winnaar Bert Weckhuysen. Want door dat geslalom van projectsubsidie naar projectsubsidie is de Nederlandse wetenschap versnipperd geraakt. “Het ontbreekt aan continuïteit”, schrijven de commissieleden in een nieuw adviesrapport.

Hun voorstel: geef alle universitair docenten, universitair hoofddocenten en hoogleraren met een vaste aanstelling bij een universiteit of universitair medisch centrum (umc) een eigen werkkapitaal. Dan hoeven zij niet steeds bij NWO aan te kloppen.

Modules
Het idee is om hiervoor een ‘rolling grant-fonds’ op te richten. Begin dit jaar sprak Weckhuysen daar al over in een interview met het HOP. Uit het fonds worden beurzen gefinancierd die passen bij de verschillende fasen van de wetenschappelijke ladder.

Zo komen er zogeheten startermodules voor UD’s (250.000 euro), UHD’s (375.000 euro) en hoogleraren (500.000 euro) in de eerste fase van hun loopbaan. Ervaren hoogleraren die al meer dan vijftien jaar geleden zijn gepromoveerd (en niet langer in aanmerking komen voor een Vici-beurs van NWO) kunnen aanspraak maken op vervolgmodules (250.000 euro).

Dat geld wordt als volgt verdeeld: de minister verstrekt een “geoormerkt budget” aan de universiteiten en umc’s. Zij bepalen vervolgens wie wanneer de beurs krijgt. “Het nieuwe systeem maakt gebruik van de bestaande bevorderingsprocedures en beoordelingssystemen van de universiteiten en umc’s”, schrijft de commissie. Zo wordt extra papierwerk vermeden.

Nieuwe middelen
Wetenschappers die een rolling grant ontvangen, mogen zelf bepalen hoe zij die besteden. Zolang het maar binnen de onderzoekslijn past. Ze kunnen er bijvoorbeeld een promovendus of technicus mee aannemen, of een bepaald apparaat mee kopen. Het fonds is bedoeld voor wetenschappers met een vaste aanstelling van minimaal tachtig procent die zowel onderzoek doen als onderwijs geven.

Wat dat allemaal zal kosten? Ruim een half miljard euro, verwachten de commissieleden. Maar daar zullen nieuwe middelen voor moeten komen, benadrukken zij in hun rapport: “Met een verschuiving van bestaande middelen zal de introductie van het fonds problemen elders in het wetenschapssysteem creëren of vergroten.” Het is ook zeker niet de bedoeling dat het fonds bestaande NWO-subsidies vervangt.