Kritiek op verkorten promotietraject naar drie jaar

Vijf hoogleraren van de Rijksuniversiteit Groningen vegen de vloer aan met het plan om promotietrajecten in te korten van vier naar drie jaar. In een open brief waarschuwen ze voor reputatieschade voor de Nederlandse universiteiten.

Het lijkt aantrekkelijk om promovendi in drie jaar – of in combinatie met een masterstudie in slechts twee jaar – te laten promoveren, schrijven de onderzoekers op de website van de Groninger Universiteitskrant. Immers: hoe korter de promotie, hoe goedkoper de promovendus. “Aangezien een universiteit per promotie een premie van vele tienduizenden euro’s  opstrijkt, is de winst snel geteld.”
Het Groningse UMC is al met zulke korte trajecten begonnen en dat is de hoogleraren een doorn in het oog. “Het door het UMCG ingeslagen pad is gevaarlijk en kan korte-termijnbestuurders en politici op een verkeerd idee brengen.”
Want op den duur kost zo’n systeem vooral geld, schrijven de hoogleraren in de (bio)chemie, (bio)fysica en materiaalkunde. Er zal minder baanbrekend onderzoek worden verricht omdat daar simpelweg geen tijd voor is. Bovendien komt de echte doorbraak bij promovendi vaak pas in het vierde jaar. “Met een driejarig promotietraject verwordt een promotie tot een verlengde leerstage.”
De Groningse professoren erkennen dat het Nederlandse systeem meer zou gaan lijken op het Britse, maar merken fijntjes op dat het niveau van veel proefschriften daar “vaak niet veel meer is dan een goed masteronderzoek” en dat de Cambridge Universiteit om die reden onlangs haar promotietrajecten verlengd heeft tot vier jaar.
De promovendi van de vijf Groningse hoogleraren halen vaak prestigieuze onderzoeksbeurzen binnen en worden in het buitenland gewaardeerd om hun niveau. “Zouden we ons niet twee keer moeten bedenken om datgene waarmee we ons internationaal onderscheiden in de waagschaal te stellen?”
Volgens de vijf dreigt er nu een “wildgroei aan promotie-achtig onderzoek” te ontstaan, ook op hogescholen en andere kennisinstituten. Ze stellen voor om de promotiebonus – enkele tienduizenden euro’s per goedgekeurd proefschrift – dan maar afhankelijk te maken van de kwaliteit van het onderzoek. “Het zou het college van bestuur sieren wanneer het bij de verdeling van financiën over de faculteiten vast de bedragen voor de ‘halve doctoren’ halveert.”