Leenstelselmiljoenen: minister maakt eerste winnaars bekend

De basisbeurs is afgeschaft in 2015 en dat levert de komende jaren – als het goed is – honderden miljoenen euro’s op voor de kwaliteit van het hoger onderwijs. Hogescholen en universiteiten moesten plannen indienen om aanspraak te maken op het geld.

Door het ijs gezakt
De plannen van vijftien onderwijsinstellingen werden positief beoordeeld. De overige 39 instellingen hebben de eerste horde nog niet genomen. Van drie hogescholen is al bekend dat zij door het ijs zijn gezakt en daarom een herkansing krijgen. Hun plannen waren niet helder genoeg, vindt de minister.

Over de plannen van de andere 36 instellingen is nog geen besluit genomen. Wel is al bekend dat keurmeester NVAO, die de minister adviseert, de plannen van nog eens zeven instellingen heeft afgekeurd. Maar de minister heeft haar besluit nog niet genomen.

Meer negatieve beoordelingen dan verwacht
Dat staat in een brief die de minister vandaag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. Tot de tien goedgekeurde universiteiten behoren naast de Universiteit Utrecht ook drie theologische universiteiten en de Open Universiteit. Van de ‘gewone’ universiteiten zijn er nog maar zes door de keuring: minder dan de helft.

In juni zei voorzitter Anne Flierman van onderwijswaakhond NVAO al dat het tegenviel, toen tien van de 23 bezochte onderwijsinstellingen een negatieve beoordeling kregen. “Dat zijn er meer dan we verwacht hadden, daar wil ik eerlijk in zijn.”

Er is nog tijd
Pas vanaf 2021 zijn de plannen cruciaal voor de toekenning van het geld. In 2019 en 2020 de opbrengst van het leenstelsel naar rato over alle onderwijsinstellingen verdeeld en krijgen zij het geld met de rest van hun overheidsbekostiging. Het was nog te vroeg om voor deze jaren concrete ‘kwaliteitsafspraken’ te maken.

De onderwijsinstellingen hebben nog een paar maanden om zich van goedkeuring te verzekeren. Uiterlijk in april 2020 zijn alle plannen getoetst.

10 procent voor landelijke projecten
Overigens gebruikt de minister 10 procent van de opbrengst van de afschaffing van het leenstelsel, voor allerlei landelijke projecten, zoals onderwijsvernieuwing, de gelijke-kansen-campagne Students4Students en regionale samenwerking van mbo en voortgezet onderwijs met universiteiten en hogescholen.

De opbrengsten van het leenstelsel worden voor onderwijsinstellingen al enigszins gedempt door enkele bezuinigingen van het kabinet. In de verre toekomst moet het hoger onderwijs misschien opdraaien voor het schrappen van de hogere rente op studieschulden.

* positief plan = toekenning studievoorschotmiddelen 2021 t/m 2024; herkansing = een negatief besluit, dus een jaar de tijd om plan te verbeteren.