Levelt signaleert teveel slodderwetenschap

De Tilburgse sociaal psycholoog Diederik Stapel heeft geen enkel excuus voor zijn fraudeleuze publicaties, concludeert de commissie Levelt. Tegelijk verwijt Levelt de hele onderzoekswereld te veel slodderwetenschap en te weinig reële controle.
Diederik Stapel heeft op uitgebreide schaal gefraudeerd in zijn publicaties. Bij 55 publicaties zijn onregelmatigheden ontdekt. Volgens de commissie Levelt is die vorm van fraude ernstig en heeft Stapel de wetenschap een slechte dienst bewezen. Dat zei Pim Levelt, de oud KNAW-voorzitter, bij de presentatie van het eindrapport over het onderzoek naar onregelmatigheden in het onderzoek van Stapel bij de universiteiten van Amsterdam, Groningen en Tilburg. Vooral de jonge promovendi zijn  slachtoffer van Stapel geworden. Toch vindt de commissie dat zij hun behaalde graad niet hoeven in te leveren.
Belangrijke conclusie van Levelt is dat de hele wetenschappelijke wereld heeft gefaald. Bij Stapels publicaties zijn 70 coauteurs, van wie 32 betrokken waren bij aangetoond fraudeleuze artikelen. Zij hebben de onderzoeksgegevens voor lief aangenomen, ook al waren de resultaten regelmatig te mooi om waar te zijn.
Datzelfde verwijt heeft Levelt voor de vele reviewers die de artikelen van Stapel hebben beoordeeld. Stapel publiceerde in tal van toptijdschriften waarbij het hele reviewtraject is doorlopen.
Levelt zegt dat de affaire Stapel duidelijk maakt dat er in de sociale wetenschap vaak vormen van ‘slodderwetenschap’ plaatsvinden. Dat zijn publicaties die de integriteit van wetenschappelijk onderzoek in het geding brengen. Levelt geeft een paar voorbeelden. Zo kan het zijn dat bij een onderzoek de hypothese niet bevestigd wordt. Deze kan kloppend worden gemaakt door het weglaten van een paar proefpersonen. Achteraf worden redenen bedacht om die proefpersonen uit te sluiten.
Een ander voorbeeld dat Levelt noemt is dat proeven niet het juiste resultaat opleveren en dan enkele keren herhaald worden. Alleen die proeven die het gewenste resultaat geven, worden gebruikt in het gepubliceerde onderzoek.
Tijdens de persconferentie gaven de rectoren van de drie betrokken universiteiten aan dat zij de zaak heel serieus nemen en intern maatregelen hebben genomen om vermoedelijke fraude sneller aan het licht te brengen. In Tilburg vindt naar aanleiding van een tip op dit moment een onderzoek plaats naar wetenschappers die mogelijk de mist zijn ingegaan.