Loting in 2017 afgeschaft

Over drie jaar gaan alle fixusopleidingen hun studenten zelf selecteren. Niet alleen examencijfers tellen mee, maar ook motivatie en geschiktheid.

Als de loting zal zijn afgeschaft, zullen meer aspirant-studenten op de juiste plek terechtkomen, verwacht onderwijsminister Bussemaker. In haar plan zijn studenten met gemiddeld een acht of hoger voor hun eindexamen, niet meer zeker van plaatsing.

Voor een fixusopleiding moeten studiekiezers zich straks al vóór 15 januari aanmelden. Die datum is vervroegd zodat degenen die worden afgewezen zich nog voor 1 mei kunnen aanmelden bij een gewone opleiding.

Studiekiezers mogen bij hooguit twee fixusopleidingen tegelijk meedoen aan de selectie. Bijvoorbeeld psychologie in Utrecht en Groningen. Alleen bij de zeer populaire studies geneeskunde, tandheelkunde, fysiotherapie en mondzorgkunde mag dat niet. In totaal mogen ze, net als nu, drie keer meedoen aan de selectieprocedure voor een bepaalde opleiding.

Voor de selectie mogen de hogescholen en universiteiten 50 euro tot 100 euro in rekening gaan brengen.

De afschaffing van de landelijke loting komt niet onverwacht. Sinds 2000 mogen fixusopleidingen de helft van hun studenten zelf selecteren en sinds 2011 zelfs alle studenten – minus de studenten met een gemiddeld eindexamencijfer van een acht of hoger. De Utrechtse geneeskundeopleiding doet dat zo sinds dit jaar. Maar lang niet alle fixusopleidingen maken van dat recht gebruik. Bij de Utrechtse Diergeneeskunde wordt gedeeltelijk decentraal geselecteerd en bij de Utrechtse psychologie was selectie nog niet nodig.

Ook de Onderwijsraad waarschuwde begin dit jaar voor de geringe voorspellende waarde van de meeste selectiecriteria. Een goede havist hoeft helemaal geen excellente hbo’er te worden, en een kwakkelende vwo’er kan, eenmaal op de universiteit, ineens het licht zien. Met name voor studenten en leerlingen waarvan nog niet helemaal duidelijk is wat ze in hun mars hebben kan selectie dus nadelig uitpakken. Daardoor kan de toegankelijkheid van het onderwijs in gevaar komen.

Opleidingen mogen een studentenstop instellen als ze de toestroom niet meer aankunnen of als afgestudeerden de arbeidsmarkt dreigen te overspoelen. Maar steeds vaker blijken ook opleidingen zonder die problemen van de mogelijkheid gebruik te maken om zwakke studenten te weren. Het aantal fixusopleidingen in het hbo verdubbelde in 2014 bijna.

Tegenover het Hoger Onderwijs Persbureau erkende Minister Bussemaker dit gevaar, maar in haar brief aan de Tweede Kamer komt ze daar niet op terug.