Mannen promoveren vaker ‘cum laude’, maar niet door hun kwaliteit

Zes jaar geleden schreef dagblad NRC dat mannen vaker ‘met lof’ promoveren dan vrouwen. En dat geldt voor alle vakgebieden, zag onderzoeker Thijs Bol vorig jaar bij de Universiteit van Amsterdam.

Aan een andere Nederlandse universiteit is het net zo, blijkt uit recent gepubliceerd onderzoek. De kans dat mannen het oordeel cum laude krijgen is daar ongeveer twee keer zo groot. 

Verklaring
De onderzoekers hebben gekeken of dat verschil verklaard kan worden door bijvoorbeeld het vakgebied, de samenstelling van de promotiecommissies of het aantal mede-auteurs op wetenschappelijke publicaties van promovendi. Maar dat is niet het geval.

Ook de wetenschappelijke kwaliteit van het promotieonderzoek kan het verschil tussen mannen en vrouwen niet ophelderen, stellen de onderzoekers. Ze keken onder andere in welke vakbladen promovendi hun artikelen publiceerden en hoe vaak ze geciteerd werden. Ook dan blijkt dat het werk van vrouwen niet voor dat van mannen onder doet, al krijgen ze er minder vaak het stempel cum laude voor.

In de studie wordt de naam van de universiteit niet genoemd, maar hoofdauteur Peter van den Besselaar is emeritus-hoogleraar van de Vrije Universiteit Amsterdam. De studie is geen nadere analyse van al bekende UvA-data. 

Afschaffen 
Thijs Bol, hoogleraar sociologie van de UvA, vindt het een goed onderzoek. Het is een extra aanwijzing dat de waardering voor mannelijke en vrouwelijke promovendi niet altijd van de kwaliteit afhangt, zegt hij.

Wat Bol betreft mogen cum laudes afgeschaft worden. “Ze hebben geen wetenschappelijke meerwaarde”, zegt hij. “Op basis van deze uitkomsten moet je eigenlijk de procedures voor het toekennen van cum laudes formaliseren, zodat je minder last hebt van bias. Maar dat kost veel tijd en werk en dan nog is de vraag of je de bias er helemaal uit krijgt. Dus waarom zouden we hiermee doorgaan?”