Meer kritiek sociaal psychologen op rapport-Stapel
De Europese vereniging van sociaal psychologen verwerpt in harde bewoordingen de kritiek op de sociale psychologie in het eindrapport over de fraude van Diederik Stapel.
De commissies die de fraude van Diederik Stapel hebben onderzocht, zetten ten onrechte de gehele sociale psychologie in een kwaad daglicht. Dat schrijft het bestuur van de European Association of Social Psychology (EASP) in een zaterdag gepubliceerde verklaring (pdf).
In het eindrapport over de fraude-Stapel worden vraagtekens gezet bij de manier van werken in de sociale psychologie. Replicatie van experimenten van Stapel, om zo te onderzoeken of zijn hypotheses klopten, gebeurde niet of nauwelijks. En als het dan gebeurde, dan verschenen de uitkomsten niet in wetenschappelijke tijdschriften. Aspecten van de sociale psychologie zijn “uit het oogpunt van wetenschappelijkheid en wetenschappelijke integriteit (…) ongelukkig of zelfs onjuist”, schrijven de onderzoekers daarom in het rapport..
De EASP noemt die laatste conclusie “beledigend”. Om zulke harde conclusies te trekken over de sociale psychologie moet je ook vergelijkend onderzoek doen naar de researchcultuur in andere wetenschappelijk disciplines, schrijft de vereniging. Volgens de EASP is wetenschappelijke fraude een veel breder probleem. De organisatie verwijst daarbij naar een recent onderzoek naar fraudegevallen in de wetenschap.
De EASP kiest in de verklaring ongemeend harde bewoordingen. De conclusies over de researchcultuur in de sociale psychologie noemt de vereniging “lasterlijk”. “onwetenschappelijk”, “ongegrond” en “onjuist”. De EASP vraagt aan het einde van de statement om een rectificatie van het rapport-Stapel.
DUB heeft emeritus hoogleraar Pim Levelt, die het Tilburgse onderzoek naar Diederik Stapel leidde, gevraagd om een reactie. Hij schrijft aan DUB:
“De reacties op ons rapport stromen binnen, meerdere per dag. Het is ons volstrekt onmogelijk daar steeds op te reageren. Als we al gaan reageren, doen we dat in een zorgvuldige zelf-geschreven statement; het zal zeker niet per telefoon of email gaan.”
Opvallend is dat de Nederlandse vereniging voor sociaal psychologen, ASPO, onlangs een veel mildere reactie op het Stapel-rapport publiceerde. Die vereniging neemt de constatering dat er onzorgvuldige wetenschap is bedreven “zeer serieus”.
De afgelopen week ontstond een levendige discussie op DUB, naar aanleiding van een opiniestuk van de Utrechtse emeritus hoogleraar Wolfgang Stroebe op DUB. Hij vindt, net als de EASP, dat het rapport-Stapel moet worden aangepast, omdat de conclusies over de gehele sociale psychologie veel te ver gaan. Na de publicatie van zijn stuk kreeg Stroebe veel bijval en kritiek in de comments onder het artikel.