Meeste Vidi-beurzen naar Utrecht

Wiebelende zwarte gaten, gepersonaliseerde nanodeeltjes, veerkracht in klimaatbeleid en meer: 85 ervaren onderzoekers kregen vrijdag een Vidi-beurs van 800 duizend euro toegekend. 

Een Vidi is bedoeld voor ervaren wetenschappers die na hun promotie al een aantal jaren onderzoek hebben gedaan. Met het geld kunnen zij de komende vijf jaar aan de slag.

Aanvraagdruk
Wetenschapsfinancier NWO kijkt bij de selectie naar de kwaliteit van de wetenschapper, de originaliteit van het onderzoeksvoorstel, de verwachte wetenschappelijke impact en de mogelijkheid voor toepassing van de kennis. De subsidie maakt deel uit van de zogeheten Vernieuwingsimpuls van Veni-, Vidi- en Vici-beurzen voor respectievelijk beginnende, ervaren en zeer ervaren onderzoekers.

Dit jaar deden 443 wetenschappers een gooi naar de Vidi-subsidie, een kwart minder dan vorig jaar. Oorzaak van deze daling is de invoering van de ‘inbeddingsgarantie’: onderzoekers kunnen alleen nog een Vidi-beurs aanvragen als ze een verklaring van een onderzoeksinstelling op zak hebben waarin staat dat ze een tenure track of een vaste aanstelling krijgen als ze de beurs binnenhalen. Het honoreringspercentage is door de afgenomen aanvraagdruk gestegen van 15 naar 19 procent.

Op de voet
Van de 443 aanvragers was 245 man en 198 vrouw. Uiteindelijk hebben 50 mannen (20 procent) en 35 vrouwen (18 procent) de beurs gekregen. Deze verhouding is vergelijkbaar met voorgaande jaren. In de exacte en natuurwetenschappen werden de meeste aanvragen gehonoreerd (28 procent). In de sociale en geesteswetenschappen heeft iets meer dan één op de tien indieners een Vidi-beurs bemachtigd (13 procent), in de technische wetenschappen bijna één op de vijf (18 procent).

De Universiteit Utrecht springt eruit met 10 beurzen. Ook de Radboud Universiteit (8), de Universiteit van Amsterdam en de TU Delft (beide 7) deden het deze ronde naar verhouding goed. Van de academische ziekenhuizen haalde het Amsterdam UMC de meeste subsidies binnen (5), op de voet gevolgd door het Leids UMC met 4 beurzen. 

Het UMC Utrecht kreeg twee beurzen, waarmee het totaal aantal Utrechtse beurzen op twaalf komt. Zie onder.

Vidi-beurzen 2019

Instellingen                                                     Aantal

Universiteit Utrecht                                             10

Radboud Nijmegen                                                8

Universiteit van Amsterdam                                 7

TU Delft                                                                   7

Universiteit Leiden                                                 5

Wageningen Universiteit                                       5

Erasmus Rotterdam                                              4

Universiteit Maastricht                                         4

VU Amsterdam                                                      4

Rijksuniversiteit Groningen                                  3

TU Eindhoven                                                        2

Universiteit Twente                                               2

Amsterdam UMC                                                  5

Leids UMC                                                             4

Radboud UMC                                                      3

Erasmus mc                                                          2

UMC Utrecht                                                        2

VUmc                                                                    1

Nederlands Kanker Instituut                              3

Spinoza Centre for Neuroimaging                    1

DIFFER                                                                 1

NSCR                                                                    1

Nikhef                                                                  1

Totaal                                                                85

De Utrechtse winnende projecten (beschrijvingen van NWO) zijn:

De geboorte van een kristalkern
Laura Filion – Bètawetenschappen
De overgang van een vloeistof naar een kristal begint met het ontstaan van een kleine nucleatiekern. Om onze controle over dit proces te verbeteren, zal de onderzoeker computeralgoritmes ontwikkelen om te ontdekken hoe verborgen structuren in de vloeistof kunnen worden gemanipuleerd om het nucleatieproces aan te sturen.   

Beter behandelen van een aderontsteking door beter te voorspellen.

Geert-Jan Geersing, UMCU – Universitair Medische Centrum Utrecht
Patiënten met een aderontsteking (stolsel in oppervlakkige venen) lopen risico op stolseldoorgroei en daarmee op een trombosebeen of longembolie. Artsen weten nu niet goed bij wie dit gebeurt. Dit onderzoek gebruikt huisartsenbestanden om te voorspellen welke patiënten met een aderontsteking het grootste risico lopen en behandeld moeten worden met bloedverdunners.

Het gedrag van geomagnetische anomalieën
Lennart de Groot - Geowetenschappen
Het aardmagneetveld beschermt tegen kosmische straling die draadloze communicatie kan storen. Lokaal zijn er gebieden, of anomalieën, in het aardmagneetveld die veel van deze straling doorlaten. Hoe die anomalieën zich gedragen door de tijd is onbekend. Ik stel voor om dit voor het eerst systematisch in kaart te brengen.

Zelfcontrole of alleen zelf-manipulatie?
Annemarie Kalis – Geesteswetenschappen
De meeste mensen hebben teleurstellend weinig wilskracht. Zijn nudging en zelfmanipulatie met slimme trucs het enige dat ons rest? Dit project ontwikkelt een gesitueerde theorie van zelfcontrole, en laat zien hoe we echte zelfcontrole kunnen uitoefenen door zelf onze handelingsruimte vorm te geven.

Gezondheidsverschillen ontrafelen met systeem denken
Carlijn Kamphuis – Sociale Wetenschappen
Gezondheidsverschillen tussen sociaaleconomische groepen zijn groot. Via een systeemmodel ontdekken we hoe deze ontstaan uit een samenspel van (on)gunstige omstandigheden en individuele factoren. Cruciale informatie voor dit systeemmodel wordt verkregen via interviews, longitudinale data-analyse en experimenten. Het systeemmodel berekent de potentiële impact van maatregelen ter verkleining van gezondheidsverschillen.

De sleutel tot het ontrafelen van genetische ziekten door te begrijpen hoe genen worden gereguleerd
Kevin Kenna – Universitair Medisch Centrum Utrecht
Genetica bepaalt de kwetsbaarheid voor vele ziekten. DNA mutaties die de activiteit van genen beïnvloeden spelen hierin een grote, maar onbekende rol. Dit project richt zich op het ontwikkelen van nieuwe methoden om dergelijke mutaties te identificeren. De methoden zullen specifiek toegepast worden op ALS, een ongeneeslijke neurodegeneratieve ziekte.

Vectorbundels op gekromde ruimten
Martijn Kool – Bètawetenschappen
Variëteiten zijn gekromde ruimten zoals het oppervlak van een donut. Vectorbundels zijn lineaire objecten op variëteiten, bijv. de verzameling raakvlakken aan een donut. Dit onderzoeksvoorstel geeft nieuwe toepassingen van \parameterruimten van vectorbundels", wat leidt tot onverwachte verbanden met andere takken van wiskunde en natuurkunde.   

Valide metingen
Daniel Oberski – Universiteit Utrecht
Iedereen laat wel digitale sporen na, die sociale wetenschappers graag zouden gebruiken om hun theorieën te onderzoeken. Maar het ontdekken van valide metingen in deze zandstorm aan data is een groot obstakel gebleken. Dit project ontwikkelt innovatieve statistische methoden die werken als een validiteitszeef, waardoor nieuw sociaalwetenschappelijk onderzoek mogelijk wordt.

Hoe verdedigen paddenstoelen zich tegen ziekteverwekkers?
Robin Ohm - Bètawetenschappen
Paddenstoelen kunnen ook ziek worden, net als dieren en planten. Dit is een groot probleem tijdens het kweken van eetbare paddenstoelen, zoals champignons. Het doel van dit onderzoek is meer inzicht te verkrijgen in het immuunsysteem van paddenstoelen. Dit zal leiden tot paddenstoelen die resistenter zijn tegen ziekten.

Wat is de invloed van klimaatverandering op de moesson?
Francien Peterse – Geowetenschappen
Klimaatmodellen voorspellen dat de hoeveelheid neerslag in moesson gebieden zal toenemen met de opwarming van de aarde. Vooralsnog wordt in Azië het tegenovergestelde gemeten. De onderzoeker ontrafelt de gevolgen van opwarming voor de moesson aan de hand van klimaatveranderingen in het verleden.

Klaar voor de start? Het voorspellen van angstreductie bij therapie
Elske Salemink –Sociale Wetenschappen
Bij therapie voor angstklachten knapt maar de helft van de patiënten voldoende op en van tevoren weten we niet wie. Onderzocht wordt of er individuele signalen zijn die aangeven of iemand klaar is voor verandering. Dit biedt aanknopingspunten om angstvermindering beter te voorspellen en nieuwe interventies te ontwikkelen.

ANTICIPLAY: games gebruiken om te experimenteren met toekomstgericht beleid
Joost Vervoort – Geowetenschappen
Het ANTICIPLAY project onderzoekt hoe mensen games gebruiken om te experimenteren met nieuwe manieren om toekomstige, duurzamere maatschappijen te organiseren. Omdat games vaak opgebouwd zijn uit ‘regels’ en ‘rollen’ werken ze uitermate goed voor dit experiment. ANTICIPLAY onderzoekt hoe games als beleidsinstrument aan acties in het heden kunnen worden gekoppeld.