‘Metadata over onderzoek moeten openbaar zijn’

Publiceren in toptijdschriften als Nature of Science is de droom van veel wetenschappers, maar ook voor de ranking van een universiteit is het goed nieuws. Daarom hebben instellingen veel interesse in data over wie in welk vakblad publiceert, met wie wetenschappers samenwerken, waar ze hun geld vandaan halen en nog veel meer. 

Commerciële aanbieders
Voor toegang tot deze data zijn universiteiten nu vooral afhankelijk van commerciële aanbieders. Vooral Web of Science van Clarivate Analytics (voorheen Thomson Reuters) en Scopus van Elsevier zijn populair.

Deze commerciële databanken zijn niet openbaar, hun informatie mag niet zomaar worden hergebruikt en data zijn niet goed controleerbaar of corrigeerbaar, stellen zestien Europese universiteiten. Ze willen het goede voorbeeld geven door de data over hun onderzoek voortaan voor iedereen toegankelijk te maken. Wat hen betreft wordt dat de norm in wetenschapsland.  

De universiteiten en nog negentien onderzoeksinstellingen, de meeste uit Frankrijk, Duitsland, Italië en Spanje, hebben hun voornemens vastgelegd in de Barcelona Declaration, die dinsdag werd gepubliceerd. Vanuit Nederland doen naast onderzoeksfinanciers ZonMW en NWO ook de Rijksuniversiteit Groningen, de Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit Leiden mee. Ludo Waltman, directeur van het Leidse CWTS, is een van de initiatiefnemers. 

Black box
Het CWTS verzamelt metadata over publicaties en doet daar onderzoek naar. Volgens Waltman gebruiken universiteiten die data om beslissingen te nemen over de carrières van wetenschappers en onderzoeksprioriteiten te stellen. “Maar de analyses die commerciële bedrijven aan universiteiten leveren zijn een black box. Als je data gebruikt voor zulke belangrijke beslissingen, moet je er wel controle over hebben.”