Miljoenen voor supermagneet en eiwit-onderzoek in De Uithof

Een groot deel van de 80 miljoen euro die onderzoeksfinancier NWO in kas heeft voor grootschalige onderzoeksfaciliteiten gaat naar twee projecten die de UU coördineert. Dat maakt staatssecretaris Halbe Zijlstra vrijdagmiddag in de Utrechtse Universiteitsbibliotheek bekend.

NWO verstrekt in het kader van de speciale subsidieronde ‘Nationale Roadmap voor grootschalige onderzoeksvoorzieningen’ 18.5 miljoen voor een nieuwe ultra-high field NMR-voorziening in Utrecht en 13.5 miljoen voor Proteins @Work, een samenwerkingsverband op het gebied van onderzoek naar eiwitten. In totaal wordt 80 miljoen euro subsidiegeld besteed aan vijf projecten.

Bij de NMR-spectrometer gaat om een nieuwe supermagneet. “De faciliteit die wordt opgezet bevat een magneet die sterker zal zijn dan ooit tevoren bij NMR en MRI”, zegt Marc Baldus, hoogleraar aan het Bijvoet Centrum van de Universiteit Utrecht en coördinator van het project in een persbericht.

Het apparaat staat nog nergens in de wereld, maar wordt op dit moment ontwikkeld door twee fabrikanten. Een van de eerste exemplaren van de magneet met een doorsnede van enkele meters moet over een aantal jaar worden geplaatst in het Bloembergengebouw voor NMR-onderzoek aan de Leuvenlaan in De Uithof.

De nieuwe voorziening maakt het mogelijk individuele atomen zeer precies te bestuderen. In Utrecht zullen lifescience-wetenschappers er gebruik van maken voor hun onderzoek naar het gedrag van biomoleculen binnen cellen. Maar er zijn ook toepassingen mogelijk op geheel andere gebieden, bijvoorbeeld onderzoek naar nanomaterialen of nieuwe generaties batterijen.

Buiten de Universiteit Utrecht zijn de universiteiten van Nijmegen, Leiden, Wageningen en Eindhoven betrokken bij het project. Opvallend is de deelname van TI-Coast een publiek-privaat samenwerkingsverband op het gebied van analytische chemie. De verwachting is dat ook commerciële partijen interesse zullen hebben in de onderzoeksfaciliteit.

Het project Proteins@Work bouwt voort op het Netherlands Proteomics Centre, een in Utrecht gevestigde voorziening voor eiwit-onderzoekers die hoogleraar Albert Heck in 2003 opzette. Het gaat om een samenwerkingsverband met het UMC Utrecht, het Hubrechtlaboratorium in Utrecht en met het Erasmus MC en het Nederlands Kankerinstituut.

Buiten de aanschaf van nieuwe apparatuur voor de kernvestiging in Utrecht richt het project zich op het uitbreiden en verstevigen van de nationale samenwerking. Daartoe zullen ook op andere locaties in Nederland nieuwe faciliteiten worden ingericht.

Overigens krijgt ook het instituut voor ruimtevaartonderzoek SRON van NWO 18 miljoen voor de ontwikkeling van een nieuwe camera op een Japanse telescoop. SRON kondigde onlangs aan De Uithof over vijf jaar te verruilen voor de Amsterdamse Watergraafsmeer.

*Update* Voor drie projecten was er nog een aanmoedingspremie. Het project Clariah van de Utrechtse faculteit Geesteswetenschappen ontving 1 miljoen euro. Clariah wil geesteswetenschappers een gedeeld digitaal laboratorium bieden waarin ze verzamelingen digitale bronnen kunnen raadplegen. Eerder deze week werd al bekend dat de UU Europese ondersteuning krijgt voor het uitbouwen van ict-dataverzamelingen in de humaniora.