Minister geeft klap op start alliantie UU en UMCU met Eindhoven en Wageningen

In tijden van een pandemie is het lastig een nieuw initiatief groots aan te kondigen. De drie universiteiten en het academisch ziekenhuis deden hun best om de start met een bijzondere digitaal bijeenkomst op de kaart te zetten. Zo kwamen enkele wetenschappers in beeld om te vertellen hoe ze de samenwerking invulling willen geven. Eén project dat in gezamenlijkheid wordt aangepakt, is het streven om de gemiddelde leeftijdsverwachting met vijf jaar te verhogen. Hier komt de specifieke kennis van de vier instellingen samen. De medische praktijk van het UMCU, de medische technologie van Eindhoven, life sciences in Utrecht en de deskundigheid over gezond voedsel van Wageningen. 

Verder ondervroeg een student Global Sustainability Science als studentreporter de rectoren en decaan over de voordelen van de alliantie voor de student  en vertelden enkele docenten hoe zij zoeken naar een nieuwe, deels digitale leeromgeving om met studenten uit verschillende studies samen de klimaatcrisis aan te pakken. Ook bij dit onderwerp komt de expertise van de vier instellingen samen. Bij de vraag hoe je een gezonder leefklimaat krijgt, komen thema's aan bod als luchtvervuiling, gezonde leefstijl, technologische ontwikkelingen, ethiek en nudging.

Netwerk Octopus
De deelnemers bij de bijeenkomst woensdag deden hun uiterste best vooral enthousiasme uit te stralen. “Wij gaan samen een nieuwe manier van onderzoek opzetten waarbij we de expertise van de universiteiten combineren”, zei de Wageningse hoogleraar Huub Rijnaarts.

Eén van de manieren waarop dit geprobeerd wordt, is om de jonge wetenschappers bij elkaar te brengen. “Wij hadden een gemiste oproep van het bestuur met een dringend verzoek”, zegt Jessica Duncan van de Young Academy van Wageningen. “In eerste instantie raakten we in paniek. Maar het bleek dus te gaan om het leggen van contact van de jonge academies met de vier instellingen.” Dat heeft geresulteerd in een netwerk met de naam Octopus. De tentakels van de Octopus staan voor alle disciplines die de jonge onderzoekers samenbrengen in een Centre for Unusual Collaborations. “We leren door te doen en door vanuit een verschillend perspectief tegen onderwerpen aan te kijken”, vertelt de UU-historica Martine Veldhuizen.

Het idee van het bestuur om de Young Academies van de instellingen samen te brengen, is een poging om de alliantie meer van onderop vorm te geven.

Stad van de toekomst
“Dat deze alliantie inzet op jong talent, vind ik heel positief”, vertelde minister Ingrid van Engelshoven. “Door mensen uit onverwachte groepen bij elkaar te zetten, krijgen we ook onverwachte oplossingen.” Ze zei dit soort van samenwerking tussen universiteiten te stimuleren. “Dit initiatief sluit naadloos aan bij de strategische beleidsbrief voor het hoger onderwijs.”

De minister waarschuwde dat zo’n samenwerkingsproject niet vanzelf loopt. Er zullen obstakels zijn om te overwinnen. Dat bleek ook in het gesprek over onderwijs, waar de minister bij aanschoof. De docenten vonden het prachtig om met studenten uit verschillende disciplines aan de slag te gaan met concrete uitdagingen. Karin Rebel van de UU sprak bijvoorbeeld van een project om met studenten de stad van de toekomst te ontwikkelen.

De docenten merkten ook dat ze wel hun best moesten doen om elkaars taal te leren begrijpen. Ieder vakgebied heeft zijn eigen begrippen en dat is niet altijd duidelijk voor mensen uit een andere discipline. Ook is het een uitdaging de (soms ook fysieke) afstand te overbruggen. “Het is een stimulans om het onderwijs verder te ontwikkelen”, zei Sanne de Jong van het UMCU.

Investeringen
In de samenwerking wordt door elke instelling flink geïnvesteerd.  Voor de alliantie komt een fonds beschikbaar voor de komende vier tot acht jaar. De instelling stoppen jaarlijks ieder 1,5 miljoen euro in het fonds. Voor acht jaar zou dat 48 miljoen euro betekenen. De hoop is dit bedrag nog te verdubbelen door externe financiering, van bijvoorbeeld provincie, het rijk of uit Europa. De UU heeft zich tot nu toe gecommitteerd aan een bedrag van acht miljoen voor de eerste vier jaar.

Eigenlijk zou de officiële opening van de alliantie al in maart plaatsvinden. Dat ging vanwege de coronacrisis niet door. DUB schreef toen wel al een uitgebreid artikel. De vraag was of de beoogde samenwerking deze keer wel van de grond zal komen. De UU, de TU/e en het UMCU werken al jaren samen, maar tot nu toe is het resultaat daarvan weinig zichtbaar. Met de presentatie van woensdag geven de vier instellingen aan meer zichtbaar te willen zijn door vooral onderzoekers, docenten en studenten aan het woord te laten over hun gezamenlijk concrete onderzoeksvragen vanuit verschillend perspectief.