Moeten jonge wetenschappers straks hun biezen pakken?

Het hoge aantal tijdelijke contracten leidt tot onzekerheid en stress bij wetenschappers, schrijft minister Van Engelshoven in een brief die ze maandag aan de Tweede Kamer stuurde. Ze wil afspraken maken met de VSNU over het terugdringen van het aantal flexwerkers.

Tegelijkertijd waarschuwt ze dat dit kan betekenen dat er eerder “scherpe keuzes moeten worden gemaakt over welke jonge wetenschappers verder kunnen aan de universiteit en welke met hun talenten de rest van de arbeidsmarkt gaan versterken”. Want, zo vervolgt ze: “Het is van groot belang dat we beseffen dat we de meeste promovendi opleiden voor de brede arbeidsmarkt en niet voor een verdere carrière in de wetenschap.”

Stormloop op onderzoeksgeld
In de Kamerbrief reageert de minister op allerlei nieuwe maatregelen die de druk op het wetenschapssysteem moeten verlagen. Ze komen uit de koker van wetenschapsfinancier NWO en universiteitenvereniging VSNU, die in januari al verschillende nieuwe ideeën opperden om de stormloop op onderzoeksgeld in te dammen. Nu ligt daar dus een plan voor op tafel.

NWO en de VSNU stelden onder meer voor om minder met deadlines te werken zodat onderzoekers meer tijd krijgen om een aanvraag in te dienen. Wetenschappers die dan alsnog een zwak onderzoeksvoorstel indienen, mogen een poosje geen aanvraag meer doen. Ook moest het aantal publicaties minder belangrijk worden en zouden jonge onderzoekers vaker moeten worden vrijgesteld van het aanvragen van beurzen.

Minister van Engelshoven staat er vierkant achter, schrijft ze nu aan de Tweede Kamer. “Het laat zien hoe goed de Nederlandse wetenschap in staat is de handen ineen te slaan en de grote problemen die spelen op te pakken.” Verder beaamt ze dat sommige knelpunten alleen kunnen worden weggenomen met extra geld. Hier komt ze medio april op terug.  

Brevet van onvermogen
De meningen over het oorspronkelijke voorstel van NWO en de VSNU waren eerder dit jaar verdeeld. Belle Derks, voorzitter van De Jonge Akademie, zei in de Volkskrant dat ze verwachtte dat de plannen de aanvraagdruk inderdaad zouden laten dalen. Nu de nieuwe ideeën daadwerkelijk vorm hebben gekregen, en ook de minister ze steunt, wil Derks zich later deze maand met haar medebestuurders bezinnen op een reactie. 

De Leidse hoogleraar Remco Breuker, een van de gezichten van protestbeweging WOinActie, noemde de maatregelen juist een “brevet van onvermogen” van NWO en de VSNU. “Wat mij betreft gaan alle beurzen eruit en wordt NWO drastisch verkleind.”