Na jaren is eindelijk duidelijk wat de UU verstaat onder valorisatie
Het universiteitsbestuur en de decanen hebben samen vijf uitgangspunten geformuleerd om wetenschappelijke kennis en onderzoek te valoriseren. Ook over de definitie van valorisatie is overeenstemming, zegt collegevoorzitter Marjan Oudeman.
De Universiteit Utrecht kan eindelijk werk maken van valoriseren. In het Strategisch Plan 2012-2016 werden al afspraken opgenomen over valoriseren. Daaraan gingen binnen de UU vele, vaak felle, discussies vooraf over de definitie van valorisatie. Gaat het alleen over geld verdienen of valt aandacht voor onderzoek in de media ook onder valoriseren? Ook was onduidelijk in hoeverre wetenschappers moeten valoriseren en of je hun activiteiten op dat vlak ook meetbaar kan maken.
Nu is er dus duidelijkheid. Het College van Bestuur en alle decanen zijn het met elkaar eens. Afgesproken is nu onder meer dat elke faculteit een valorisatieaanjager krijgt en een visie ontwikkelt op valorisatie (pdf).
Wat is valorisatie?
Valorisatie = maatschappelijke relevantie van onderzoek
Valorisatie = economische winst van onderzoek
Valorisatie = communiceren over wetenschap en wetenschappelijk onderzoek
Valorisatie = het afleveren van afgestudeerden
De uitgangspunten zijn een afgeleide van de definities van universiteitenvereniging VSNU en de Nederlandse Akademie van Wetenschappen KNAW. Nu er een op de UU toegesneden definitie is, moet valorisatie een duidelijke plaats krijgen binnen de UU, zegt het universiteitsbestuur.
Valorisatie is volgens de Wet op het Hoger Onderwijs (WHW) uit 2005 een kerntaak naast onderwijs en onderzoek. Liever zou Marjan Oudeman zien dat valorisatie geen aparte taak is, maar juist onlosmakelijk verbonden is met de kerntaken onderwijs en onderzoek.
Valorisatie is daarmee ook een kerntaak van de wetenschapper. De onderzoekers moeten daar dus tijd voor krijgen, temeer omdat hij bij excellente uitvoering ook bevordert kan worden op zijn bijdrage aan valorisatie. Valorisatie wordt daarmee onderdeel van het functioneringsgesprek, zo staat in de afspraken tussen CvB en de decanen.
-er komt voor het eind van het jaar een netwerk van facultaire aanjagers
-elke decaan moet in het voorjaar van 2015 met een visie op valorisatie komen
-directeuren van de strategische thema’s moeten ook met een stand van zaken en een ambitie komen
-voor eind 2014 komt het College van Bestuur met valorisatieresultaten tot nog toe
-inbedding en versterking
ondernemerschapsonderwijs
Valorisatie is meetbaar gemaakt
Om valorisatie te meten, zijn afspraken gemaakt. Er wordt gekeken in drie 'dimensies' met in totaal twaalf 'indicatoren' om – zoals collegevoorzitter Marjan Oudeman zegt - te voorkomen “dat er een diarree aan indicatoren komt”.
De drie dimensies zijn mens, samenwerking en resultaten. Een indicator van mens is bijvoorbeeld het ondernemerschapsonderwijs. Gemeten kan worden hoeveel studenten hieraan deelnemen. Een voorbeeld van samenwerking zijn overeenkomsten die de UU afsluit met private partijen. Wat gemeten wordt is de hoeveelheid geld die de UU verdient uit producten of diensten die de UU levert.
Allemaal mooi en aardig, zegt Herre Talsma van de universiteitsraadscommissie waar de notitie vorige week werd besproken, maar zijn plannetje tot valorisatie liep dood op het faculteitsbestuur. “Na de xtc-doden in Amsterdam kwam de apotheker in mij naar boven. Ik stelde voor een project met studenten op te zetten om een test te ontwikkelen om de kwaliteit van dit soort pillen te meten. Maar mijn verzoek werd afgewezen. Het valt niet in onze scoop, was het antwoord. Wie bepaalt dat eigenlijk”, vraagt Talsma de zich door al het ingekaderde onderzoek beperkt voelt in zijn creativiteit en ondernemerschap en dus in zijn pogingen om te valoriseren.
Volgens Oudeman overvraagt Talsma haar nu. “Ik vind het belangrijk dat valorisatie wordt ingebed in de organisatie, maar zo ver zijn we nog niet. Ik ben blij dat we nu een gedeelde vocabulaire hebben en met de decanen van mening zijn dat valoriseren belangrijk is. Maar nu moeten er nog facultaire plannen worden ontwikkeld. De ene faculteit is daar al verder mee dan de andere.”
Regeling voor ondernemende studenten
Ook de studenten in de U-raad lopen al harder dan de bestuurders van de UU. In de notitie staat dat het de ambitie is dat 5 procent van de studenten in 2016 ondernemerschapsonderwijs volgt. Het logische gevolg kan zijn, stelt U-raadslid en student Wouter Lammers, dat studenten ondernemer worden en dat kan dan weer op een praktisch bezwaar stuiten. “De aanwezigheidsplicht knelt met het ondernemerschap. Bernard Wientjes stelde voor om studenten met een onderneming een soort topsportregeling aan te bieden. Hoe staat het College van Bestuur daar tegenover?”
De gedachte dat universiteiten eens moeten kijken of er mogelijkheden zijn tot flexibilisering à la de topsportregeling, is natuurlijk goed, zegt Oudeman. Het onderwerp hoort alleen niet thuis in de discussie over valoriseren die bedoeld is voor medewerkers. De oproep om na te denken over regelingen voor studentondernemers, neemt ze mee naar het college, maar of er snel een regeling zal komen, betwijfelt ze. De definitie van topsporter is helder, die van ondernemer is veel minder omlijnd, zegt Oudeman. "Als we een regeling voor ondernemende studenten zouden opnemen, hebben we dadelijk 30.000 ondernemers. De randvoorwaarden zijn minder makkelijk te definiëren, het moet wel doenlijk zijn als je zo’n regel in het leven roept."
Wat zijn voorbeelden van nu al zichtbare valorisatieactiviteiten?
-Blik op wetenschap, moet een jaarlijkse traditie worden. Hier vertellen verschillende onderzoekers iets over hun onderzoek
-Utrecht Valorisatie Programma waar bijvoorbeeld startup support, het Knowledge Transfer Office en het ondernemerschapsonderwijs onder vallen
-De UU-publiprijs, een prijs voor onderzoekers die hun kennis in de media hebben mogen delen
-Hoogleraren kunnen nu worden benoemd op een valorisatiegerichte leeropdracht