Nobelprijs voor ‘recycling’ in lichaamscel

De Nobelprijs voor de geneeskunde gaat dit jaar naar de Japanse onderzoeker Yoshinori Ohsumi. Die ontdekte hoe lichaamscellen hun overbodige eiwitten recyclen.

Wat doe je met overbodige eiwitten in een lichaamscel? Het is zonde om ze weg te gooien. Cellen doen er een zakje omheen (een membraan) en zorgen dan dat ze de inhoud opnieuw kunnen gebruiken. Autofagie heet dat, oftewel ‘zichzelf eten’.

In de jaren zestig werd ontdekt dat cellen dit deden, maar het duurde nog dertig jaar voor de Japanner Yoshinori Ohsumi de genetische principes achter deze autofagie ontrafelde. Dat deed hij volgens het Nobelprijscomité met een reeks briljante experimenten met bakkersgist.

Als er iets misgaat met autofagie, lukt het de cellen niet meer om hun troep op te ruimen. Dat kan tot allerlei ziektes leiden, zoals Parkinson, diabetes, kanker of neurologische aandoeningen.

De 71-jarige Ohsumi werkt aan het Tokyo Institute of Technology, al is hij officieel al met emeritaat.