Noordelijk hoger onderwijs moet groter denken

Jacques Tichelaar, de Drentse commissaris van de Koning, gooit de knuppel in het hoenderhok: vier hogescholen en één universiteit in Noord-Nederland, dat zijn er te veel. Ze moeten nauwer gaan samenwerken om de concurrentie met de Randstad en het buitenland aan te kunnen. “Het is er op of er onder voor het Noorden.”

“Het onderwijs in Nederland is volledig versnipperd”, zei Tichelaar gisteren bij de opening van het collegejaar van Stenden Hogeschool in Leeuwarden. De wereld globaliseert in rap tempo en de Europese Unie praat over het inrichten van regio’s die de Nederlandse landsgrenzen ver overstijgen: “Dan heb je het niet over de schaal van Friesland, Groningen en Drenthe, maar om een gebied tussen pak ’m beet: het IJsselmeer en Polen.”
Dus waar is het hoger onderwijs in het Noorden dan helemaal mee bezig? Volgens Tichelaar, voormalig onderwijswoordvoerder en fractievoorzitter van de PvdA, zijn de gesprekken over samenwerking en fusies “allemaal voor de bühne”. Vier hogescholen en één universiteit die praten over samenwerken in Noord-Nederland, dat is volgens hem “gebrabbel op de vierkante centimeter”. Stenden en NHL Hogeschool maakt dit voorjaar bekend dat ze in 2016 willen fuseren.
Voor veel jongeren is afstand al lang geen probleem meer, benadrukte Tichelaar. “Steeds meer studenten uit de regio slaan de scholen in eigen omgeving al gelijk over. Ze kiezen voor een opleiding in de Randstad. Of in het buitenland. Dat vinden ze heel normaal.”
Onderwijsinstellingen denken volgens hem vooral aan het geld dat ze krijgen voor elke student die wordt binnengehaald. Maar om te voorkomen dat meer en meer jongeren kiezen voor een opleiding en een baan in de Randstad moeten onderwijsinstellingen snel gezamenlijk actie ondernemen. Het is, in de woorden van de commissaris van de Koning, “er op of er onder” voor het Noorden.
Tichelaar bekritiseerde in een adem door het onderscheid tussen hbo en universiteit. “Hoe lang houden we dat verschil nog in stand”, vroeg hij zich af. “Wás het maar zo dat het hbo alleen beroepsgericht onderwijs aanbiedt. En wás het maar zo dat de universiteit zuiver academisch gericht bezig is.”
Maar dat is volgens Tichelaar niet het geval. Deze verwatering zou ten koste gaan van de kwaliteit van het onderwijs. Ofwel het hbo moet zich weer exclusief gaan richten op het opleiden van vakmensen, óf het onderwijssysteem wordt zodanig hervormd dat elke student zowel beroepsonderwijs als academisch onderwijs krijgt.
Ook Thom de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen, zei eerder dat de strikte scheiding tussen mbo, hbo en wo niet meer van deze tijd is. In het buitenland is het verschil tussen hogescholen en universiteiten vaak al vervaagd, benadrukte de Graaf vorige week tijdens de opening van het collegejaar van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.
Tichelaar drukte zich iets sterker uit. “Leg in het buitenland maar eens uit hoe het zit met onze diploma’s. Ze snappen er werkelijk niks van.”