Onderwijsinspectie inspireert examencommissies

De Onderwijsinspectie die een congres organiseert voor examencommissies. Geen sexy onderwerp misschien, maar de belangstelling bleek enorm: honderden mensen kwamen gisteren opdagen in de Rijtuigenloods in Amersfoort.

Driehonderd man dacht de Onderwijsinspectie te kunnen interesseren voor hun congres, maar de belangstelling bleek veel groter. Toen er zeshonderd aanmeldingen binnen waren, werd de inschrijving gesloten. “Anders hadden we Ahoy moeten afhuren”, grapt dagvoorzitter Erik Martijnse bij aanvang. De setting vandaag: een oude loods van de Nederlandse spoorwegen. De rails ligt nog in de hal, oude treinstellen dienen als workshopruimtes.

Het gaat goed met de examencommissies, constateerde de Onderwijsinspectie eind april. Ze houden de kwaliteit van toetsing beter in de gaten en zijn over het algemeen zelfbewuster en onafhankelijker dan ten tijde van het laatste onderzoek in 2008. Vooral bij universiteiten valt er echter ook nog veel te verbeteren, aldus het inspectierapport.

Maar bij voorzitter Karl Dittrich van universiteitenvereniging VSNU is de urgentie ver te zoeken. “Het vertrouwen in onze diploma’s is groot, laten we dat vooropstellen”, aldus Dittrich. “Dus vraag ik mij af: wanneer wordt het betere de vijand van het goede?” Hij krijgt applaus voor zijn opmerking dat er juist minder regels moeten komen en dat “het vertrouwen weer terug moet naar de professional. Als ik lees dat besturen niet altijd reageren op jaarverslagen van de examencommissies denk ik: gelukkig niet. Heb je weer een briefje.”

“Je kunt het eindniveau van studenten alleen garanderen als je laat zien dat de kwaliteit van examens top is”, reageert collega Thom de Graaf van de Vereniging Hogescholen. “Als dat leidt tot een extra regeltje, dan moet dat maar.”

Ook Hans Hillen van de NRTO, de koepelorganisatie van private onderwijsinstellingen, benadrukt dat goede toetsing onontbeerlijk is. “De examencommissie kan niet onafhankelijk genoeg zijn.”

Dan is het tijd voor de workshops. Want wat staat er nu precies in de wet? Wat is goed toetsbeleid, hoe voorkom je fraude? Wat kunnen hogescholen en universiteiten van elkaar leren en wat staat er in jurisprudentie over allerhande onderwerpen? 23 workshops, twee rondes en dan loopt de dag op zijn einde.

“Misschien mogen we de naam van de Inspectie van het Onderwijs veranderen in Inspiratie voor het Onderwijs. Het is geweldig dat de inspectie zo’n dag organiseert”, jubelt Jan Anthonie Bruijn tijdens de plenaire afsluiting. Bruijn, behalve hoogleraar ook senator, was voorzitter van de commissie die in 2012 een invloedrijk rapport schreef over de examenkwaliteit in het hbo.

Hij heeft niets op met het argument van VSNU-voorzitter Dittrich over regeldruk. “Daar heeft de inspectie echt wel dieper over nagedacht. In het hele inspectierapport word niet gerept over ook maar één regel die erbij zou moeten komen. Als iedereen zich aan zijn taakomschrijving zou houden, scheelt dat juist ontzettend veel tijd.” Opleidingscommissies die op de stoel van de examencommissie gaan zitten en examencommissies die het niet kunnen laten zich te bemoeien met de organisatie van het onderwijs: “Er gaat veel tijd verloren omdat allerlei commissies dingen doen die niet nodig zijn.”

“We werken vandaag aan de minst sterke schakel in ons onderwijs”, vervolgt Bruijn. “Mijn opleiding tot medisch specialist duurde vijftien jaar. Toen ging ik werken aan de universiteit en kreeg ik een telefoontje, of ik volgende week college wilde geven voor honderd man. Dat was mijn opleiding tot docent. Twee weken daarna kreeg ik een telefoontje of ik ook tien vragen kon bedenken voor het tentamen. Dat was mijn opleiding tot examinator. Sindsdien heb ik nul-komma-nul scholing gehad.” Het duurde een jaar of tien voor hij wist dat er überhaupt zoiets bestond als een examencommissie.

Het belang van examencommissies wordt volgens Bruijn nu steeds meer onderkend. “En als je de zwakste schakel verbetert, wordt de hele ketting sterker. Daarom is iedereen zo enthousiast vandaag.”