Onrust in U-raad over collegegeld Oekraïense studenten

De studentleden vrezen voor willekeur. Faculteiten nemen de beslissing welke studenten de status studentvluchteling krijgen en aan de UU mogen studeren voor het wettelijke collegegeld, maar studentenpartij Vuur ziet liever dat deze keuze op centraal niveau gemaakt wordt. 

Faculteiten kunnen pas beslissen over de status nadat een student is toegelaten. Vuur vreest dat studentvluchtelingen zich dan niet zullen aanmelden, omdat ze in eerste instantie het hoge instellingscollegegeld moeten betalen en hierdoor worden afgeschrikt. Het zijn een van de vele zorgen die de studentleden over de plannen hebben. 

Korting
Vanwege de oorlog in Oekraïne konden Oekraïense studenten de afgelopen twee collegejaren, 2022-2023 en 2023-2024, tegen gereduceerd tarief aan de UU studeren. Normaal gesproken betalen studenten van buiten de Europese Unie het hogere instellingstarief. Afhankelijk van de studie en of het om een bachelor- of masteropleiding gaat, kan dat variëren van zo’n 12.500 euro tot ruim 23.000 euro per jaar. 

Universiteiten hoopten dat het kabinet de kosten hiervan op zich zou nemen, maar het Ministerie van Onderwijs liet in juni 2023 weten dat niet te gaan doen. Vorig jaar stopten daarom al acht andere Nederlandse universiteiten met het geven van deze korting. Doordat de meeste instellingen wel het hogere tarief vragen, vreest het Utrechtse College van Bestuur (CvB) voor een “aanzuigende werking”, zo staat in de nota. 

Op dit moment studeren 35 studenten uit Oekraïne aan de UU, van wie driekwart aan de faculteit Recht, Economie, Bestuur- en Organisatiewetenschap (Rebo). De bacheloropleiding Economics & Business Economics heeft de meeste Oekraïense studenten: dat zijn er dertien, staat in een nota (solis-id verplicht) van het CvB aan de U-raad. 

Uitzondering
De UU wil vanaf volgend collegejaar, 2024-2025, daarom ook hiermee stoppen en de aankomende Oekraïense studenten het instellingstarief laten betalen. Wie hier al studeert, blijft nog wel het lagere wettelijke collegegeld betalen. Zij hebben recht op deze korting voor de periode van hun opleidingsduur plus één jaar. 

Het CvB wil wel een uitzondering maken voor Oekraïense en andere studentvluchtelingen. Op dit moment hebben decanen al de mogelijkheid om in schrijnende situaties een uitzondering te maken voor individuele studenten, waardoor zij het wettelijke collegegeld betalen. Het CvB “hecht er aan om ruimhartig om te gaan met deze ruimte voor individuele uitzonderingen”, schrijft het bestuur in de nota. 

Daarnaast heeft het CvB principiële bezwaren om een onderscheid te maken tussen Oekraïense studenten en studenten uit andere conflict- en oorlogsgebieden, zei rector Henk Kummeling tijdens een eerdere commissievergadering van de Universiteitsraad. De raadsleden waren het toen oneens met de beslissing van het CvB om het collegegeld te verhogen en ze waren kritisch op de uitvoering van de plannen om vluchtelingstudenten een uitzonderingspositie toe te kennen. 

Fonds
Om de zorgen van de raad tegemoet te komen, stuurde Kummeling maandag een brief (solis-id verplicht) met nadere informatie. Hierin staat een aantal criteria waaraan Oekraïense vluchtelingstudenten moeten voldoen om in aanmerking te komen voor het lagere collegegeld. 

Faculteiten gaan over de toelating van een vluchtelingsstudent, maar om gelijke behandeling te bevorderen en willekeur te voorkomen, zal er “centraal georganiseerd worden dat uitwisseling en afstemming plaatsvindt tussen de faculteiten”, schrijft Kummeling in de brief. 

Tijdens de Universiteitsraadsvergadering van 11 maart bleek de extra toezegging niet de zorgen van de studentleden weg te nemen. Gaan financiële belangen niet toch meewegen in de toelating van vluchtelingstudenten, vraagt Vuur zich af. Rebo heeft de meeste Oekraïense studenten en daardoor ook de hoogste kosten. 

Compensatie
Kummeling benadrukt dat de toelating van vluchtelingstudenten op grond van inhoudelijke en geen financiële overwegingen moet worden gedaan. Het CvB wil voorkomen dat faculteiten “onevenredig hard getroffen worden” en is met Rebo in gesprek om een oplossing te verzinnen voor de misgelopen inkomsten. Collegelid Margot van der Starre had het over enkele tonnen die de faculteit van het bestuur krijgt om de extra kosten te dekken.

De studentleden vroegen om een schorsing. Daarna stemde een krappe meerderheid van de studentgeleding in. De studentgeleding deelt daarnaast nog schriftelijk een aantal punten van zorgen, wat het CvB kan meenemen in de uitvoering. 

Hoewel de studentgeleding kritisch is op de plannen, is zij ook “heel blij dat er überhaupt regelingen zijn getroffen om Oekraïense studenten te ondersteunen”, aldus voorzitter van de studentgeleding Julia Waterval na de stemming.