Ontzetting, maar ook optimisme na onheilstijding UCU
Teleurgesteld, bezorgd en een enkeling ook een tikje emotioneel. Zo zijn grofweg de gevoelens te omschrijven van de vijftig UCU-medewerkers die zich maandag kort na het middaguur verzamelden in de Dining Hall op de international campus aan de Prins Hendrikstraat. Collegevoorzitter Anton Pijpers vertelde daar dat het universiteitsbestuur had besloten om op termijn afstand te doen van het oude kazerneterrein waar UCU sinds de oprichting is gehuisvest. De gebouwen van UCU zijn te oud, te inflexibel en te weinig duurzaam en de grote monumentale buitenruimte is te duur.
Pijpers benadrukte dat er op geen enkele manier sprake was van het kortwieken van het University College zelf. Het gaat puur om de huisvesting. Voor het UCU wordt daarom gezocht naar een alternatieve locatie. De voor de hand liggende optie daarbij is het Utrecht Science Park, maar ook andere plekken worden niet uitgesloten.
Verlies van reputatie
Volgens veel aanwezigen kunnen het veelgeprezen communitygevoel bij het UCU, maar ook de hoogstaande onderwijskwaliteit, niet los worden gezien van de aansprekende locatie. Het UCU-terrein biedt studenten volgens hen een academische sfeer waarin ze zich vrij kunnen ontwikkelen. Precies dat is waar veel internationale studenten naar op zoek zijn bij een Europese liberal arts-opleiding. De verkoop van de campus zou kunnen leiden tot het verlies van de ‘hart en ziel’ en van de reputatie van het UCU, zo is de angst.
Tutor Guido Terra-Bleeker: “Als ik nieuwe studenten vraag waarom ze graag bij ons willen komen studeren, dan is het eerste wat ik hoor dat ze zich meteen zo thuis voelden toen ze hier rondliepen. Het terrein heeft een geweldige aantrekkingskracht. Als we dat verliezen, lopen we ook de kans om de concurrentieslag met andere colleges te verliezen.”
Anton Pijpers had begrip voor de gevoelens, maar naar zijn mening moet het zeker mogelijk zijn de unieke aspecten van University College terug te laten komen op een nieuwe locatie. De kleinschaligheid, het communitygevoel en de combinatie van wonen en onderwijs, zijn volgens hem niet gebonden aan de huidige locatie. “Dat vertrouwen heb ik. Als dat allemaal van het terrein afhing, dan zouden we pas echt een probleem hebben.”
Veel aanwezigen reageerden met enig cynisme op het vooruitzicht van nieuwbouw. Daarbij werd verwezen naar het college in Amsterdam en Den Haag waar mooie gebouwen zijn verrezen, maar niet de typische collegesfeer kan worden teruggevonden die er in Utrecht is. Een college bouwen, vergt volgens hen veel: “Je bent er niet met twee torens.”
Uniek punt
Toch klonken er ook hoopvolle geluiden. Universitair hoofddocent Gert Jan Vroege: “Ik zou het niet zo pessimistisch willen zien. Als we ons mobiliseren en onze eisen duidelijk op tafel leggen dan kan er ook iets moois ontstaan. We hebben hier op het college-terrein inderdaad niet de meest duurzame gebouwen. We kunnen dit ook als een kans zien. Maar dan moeten we wel zeker weten dat er investeringen mogelijk zijn.” Vroege kreeg bijval van enkele andere docenten. Duurzaamheid en groen zouden volgens hen het nieuwe ‘unique selling point’ van het college kunnen worden.
Anderen waren nog niet die toe aan het nadenken over toekomstige huisvesting. Zij willen eerst nog de cijfers zien waarop de universiteit zich baseert. Tijdens de bijeenkomst kregen ze te horen dat de huidige huisvestingslast 4 tot 5 miljoen euro per jaar was, bij een alternatieve locatie in De Uithof zou dat een bedrag van ongeveer 1,5 miljoen zijn. “Wat als we de universiteit ervan kunnen overtuigen dat we dit terrein kunnen aanpassen op een manier die voldoet aan de financiële criteria en aan de andere eisen van de universiteit?”, zo vroeg een toehoorder.
Dean James Kennedy betoogde dat hij zelf in de afgelopen maanden “alle mogelijke kritische vragen” al had gesteld, maar hij zegde toe de medewerkers te voorzien van de benodigde informatie. Op de vraag of er op andere manieren nog iets gedaan kon worden om de beslissing terug te draaien, bijvoorbeeld door actie te voeren, zei Kennedy daar weinig van te verwachten, omdat het afstoten van deze campus deel uitmaakt van een brede UU-strategie. “Maar als mensen actie willen voeren, dan laat ik dat aan hen.”
Dean van University College Utrecht James Kennedy is teleurgesteld over het voornemen van het universiteitsbestuur om de international campus over vijf jaar af te stoten. De mogelijkheid van de verkoop van het terrein lag al een klein jaar op tafel. Kort voor de zomer kreeg Kennedy de mededeling dat de knoop was doorgehakt.
“Ik had het heel graag anders gezien en heb het universiteitsbestuur ook ontraden deze stap te zetten. De oprichter van het college, Hans Adriaansens, heeft dit terrein geniaal uitgekozen. Het is een gezichtsbepalende plek die de rust biedt voor ons liberal arts-model en de ruimte voor studenten om dicht bij hun onderwijs te wonen.”
Kennedy erkent dat er ook nadelen aan het terrein zitten. Zo zijn de gebouwen niet volledig duurzaam te maken en kun je je afvragen of de international campus niet te groot is voor de kleine UCU-gemeenschap. “Het is misschien niet in alle opzichten perfect, maar zeer geschikt voor wat wij hier doen.”
De UCU dean zegt de strategie van het universiteitsbestuur die uitgaat van reductie van vierkante meters, concentratie van activiteiten en duurzamere en efficiëntere gebouwen te kunnen volgen. “Maar het afstoten van onze campus zou zeker niet mijn keuze zijn geweest.”
Kennedy wil nog niet zeggen of hij het Utrecht Science Park een geschikte alternatieve locatie vindt. Het universiteitsbestuur lijkt daarop aan te sturen. Maar ook andere plekken zoals het Jaarbeurskwartier of Kanaleneiland passeerden de revue. “Gezien de strategie die er nu ligt, zou De Uithof voor de hand liggen. Maar ik hoop dat er echt gekeken wordt naar de allerbeste plek voor een nieuwe campus. Die moet voldoen aan een aantal concrete voorwaarden die voor ons erg belangrijk zijn: ‘Het residentiële aspect, de integratie van wonen en studie en communityvorming.”
Volgens student-assessor Irene van de Hoef reageren UCU-studenten geschokt op de mededeling dat hun terrein wordt afgestoten door de UU. Maandagmiddag werden de studenten op de hoogte gesteld, er kwamen zo’n tachtig studenten naar de bijeenkomst. “Er is een rouwachtig sfeertje, sommigen zijn echt aan het huilen.”
Volgens Van de Hoef is de campus voor UCU-studenten veel meer dan de plek waar ze studeren. “We leven hier 24 uur per dag. De historische gebouwen, de buitenruimte, de vorm waardoor je elkaar steeds weer tegenkomt, dat alles zorgt ervoor dat de campus een sentimentele waarde heeft voor studenten.”
Dat de meeste studenten de verhuizing niet meer zullen meemaken in hun tijd in Utrecht, doet volgens Van de Hoef weinig af aan hun gevoelens. “Veel studenten voelen nu al een sterke binding die niet zomaar verdwijnt als je hier weggaat. Onze alumni komen hier ook heel graag terug.”
Onder studenten wordt volgens Van de Hoef al gesproken over mogelijke acties. Maar daarover moeten de studenten nog met elkaar in gesprek. “Het is de vraag of acties nog zin hebben. Als dat niet zo is, dan zullen ze met een verdomd goed alternatief moeten komen. De huidige studenten zullen daar bovenop zitten.”