Werken aan digitale autonomie
Open brief over big tech aangeboden aan het UU-bestuur
José van Dijck, Jan-Paul van Staalduinen, Margot van der Starre and Albert Meijer holding the signed letter. Photo: Iren Şerbetcioğlu/DUB
Tijdens een besloten bijeenkomst in het Bestuursgebouw in het Utrecht Science Park werd de brief met handtekeningen overhandigd aan vicevoorzitter Margot van der Starre en directeur Informatie en Technologische Dienstverlening Jan-Paul van Staalduinen.
Hoogleraar Publieke Innovatie Meijer en hoogleraar Media en Cultuur Van Dijck maken zich zorgen over de privacy- en veiligheidsproblemen die ontstaan door de afhankelijkheid van de huidige Amerikaanse regering. In de brief staat: “Het feit dat de gegevens op Europese servers worden opgeslagen, biedt geen (wettelijke) bescherming (vanwege de Amerikaanse CLOUD Act) en eventuele beschermingsmaatregelen kunnen door Amerikaanse autoriteiten zonder transparantie worden omzeild.”
Behalve dat ze de veiligheid van data betwijfelen, zijn zij van mening dat de afhankelijkheid van de UU en andere Nederlandse instellingen van big tech "fundamenteel in strijd is met publieke waarden als vrijheid, onafhankelijkheid autonomie en gelijkheid.“ Een soortgelijk standpunt werd verwoord in een gezamenlijke brief van de rectoren van Nederlandse universiteiten in 2019.
Zorgen over veiligheid
Tijdens de bijeenkomst drongen de twee er bij het bestuur op aan om over te stappen op Europese expertise en een eigen IT-infrastructuur voor de universiteit op te zetten. Ze begrijpen dat de overstap naar big tech veel tijd heeft gekost en vragen niet om het onmiddellijk terugdraaien ervan. In de brief vragen zij de UU “om een punt aan de horizon vast te stellen in de toekomst en samen een strategie te bepalen.”
Hoogleraar Albert Meijer licht toe: ”We beseffen dat er een strategische aanpak nodig is met specifieke actielijnen bij UU.“ Maar volgens hem is er ook een groter initiatief nodig. Hij dringt aan op ”gezamenlijke acties met andere universiteiten via Surf, zoals het werken aan betrouwbare clouddiensten en identificatiesystemen." Surf is de IT-coöperatie van Nederlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen.
De hoogleraren hebben ook een brief gestuurd aan de gezamenlijke universiteitsbesturen, het bestuur van Surf, de KNAW (Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen), UNL (Universiteiten van de Nederlanden) en NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek).
De brief is medeondertekend door academici van alle veertien Nederlandse universiteiten en vraagt deze organisaties en instellingen samen te werken aan het verbeteren van de digitale autonomie. De Utrechtse hoogleraren wachten momenteel op een antwoord.