Opleidingen tasten in duister over schommelingen in Keuzegids

De resultaten in de jaarlijkse Keuzegids zijn voor sommige opleidingen moeilijk te plaatsen. "Onze programma's en docenten zijn al jaren hetzelfde."

Is onze opleiding top? En hoe scoren 'we' ten opzichte van zusteropleidingen bij andere universiteiten? Dat zijn ieder jaar de prangende vragen van opleidingspersoneel als de Keuzegids uitkomt.

De Keuzegids is bedoeld voor aankomende studenten en rangschikt opleidingen op grond van studentenoordelen uit de NSE, de mening van deskundigen en gegevens over uitval van studenten en het aantal contacturen.

Voor opleidingen is het belangrijk om een fraaie score te halen. Als dat lukt, dan kun je studiekiezers trots mededelen dat je in Utrecht aan de beste opleiding gaat studeren. Lukt dat niet, dan heb je een imagoprobleem. Niemand wil te boek staan als de slechtste opleiding in zijn soort. 

Dit jaar doen vooral de taalopleidingen van de Universiteit Utrecht het goed in de Keuzegids. Keltisch, Spaans, Duits, Frans én Literatuurwetenschap mogen zich de beste van Nederland noemen. Een predicaat dat drie van die bacheloropleidingen vorig jaar nog niet mocht dragen.

Je zou zeggen: reden voor taart en een glaasje champagne. Maar nee: bij de taalopleidingen wordt de polonaise nog niet gelopen.

"Laat ik vooropstellen: we zijn hier blij mee", reageert Hugo Quené, onderwijsdirecteur van de bacheloropleidingen Talen. "Dit is hopelijk goed voor de instroom van nieuwe studenten en onze reputatie."

"Maar intern vragen we ons af hoeveel waarde we moeten hechten aan de scores", vervolgt Quené. "Onze cursusprogramma's zijn ongewijzigd sinds 2013 en we hebben al jaren dezelfde docenten. Het kan best zuiver toeval zijn dat onze scores nu opeens hoger zijn dan die van de rest."

Net zo mysterieus als de mooie scores is de teleurstellende score van de bacheloropleiding Taalwetenschap. Vorig jaar was de Utrechtse opleiding nog de beste van Nederland, nu duikelt de opleiding in de waardering en moet Taalwetenschap zusteropleidingen in Amsterdam, Nijmegen en Leiden voor zich dulden op de ranglijst. Ook hier tast Quené in het duister. "Het programma en de docenten zijn nagenoeg hetzelfde."

Voor Scheikunde is de nieuwste Keuzegids ook een domper. Vorig jaar werden de Utrechtse chemici nog uitgeroepen tot de beste van Nederland en kregen ze met een score van 82 op een schaal van 100 het stempel 'top'.

Dit jaar is de score gekelderd naar 68. En bovendien staan de scheikundeopleidingen in Nijmegen en Groningen opeens hoger op de ranglijst.

Onderwijsdirecteur Eefjan Breukink heeft de teleurstellende scores nog niet gezien als DUB hem deze week belt. "Dit verbaast me wel. Er is namelijk het laatste jaar niet zoveel veranderd in de opleiding."

Breukink erkent wel dat er problemen met zaalroostering zijn. "Het is afgelopen jaar een paar keer voorgekomen dat een zaal dubbel geboekt is, waardoor een college verzet moest worden. Kennelijk worden we nu hiervoor afgestraft. Maar dat dit zo'n groot verschil maakt waardoor we nu opeens geen top meer zijn, snap ik niet."

Frank Steenkamp, hoofdredacteur van de Keuzegids, vindt de schommelingen niet zo opmerkelijk. "Bij opleidingen met grote studentenaantallen zie je nauwelijks verschuivingen, maar kleinere opleidingen kunnen jaar op jaar erg verschillen. Dat heeft enerzijds met statistiek te maken: hoe kleiner de groep geënquêteerden, hoe minder betrouwbaar de uitkomst. Aan de andere kant zie je iets anders bij kleine studies. Soms heb je namelijk een jaargang studenten waartussen het echt klikt, en soms klikt het niet. En soms heb je een jaar waarin een belangrijke docent ontbreekt, bijvoorbeeld vanwege zwangerschap. Dat soort dingen zie je bij kleine opleidingen veel duidelijker terug in de tevredenheidsscores."

Drie opvallende duikelaars in de Keuzegids Bacheloropleidingen 2016: