Prestatieafspraken aan zijden draadje

Nu de Catshuisbesprekingen zijn stukgelopen en de PVV zijn gedoogsteun heeft ingetrokken, staan de prestatieafspraken met hogescholen en universiteiten op de tocht. Maar staatssecretaris Zijlstra geeft de moed nog niet op.
Zijlstra wil zeven (en op termijn twintig) procent van de bekostiging afhankelijk maken van de prestaties van hogeronderwijsinstellingen. Als het kabinet daadwerkelijk demissionair wordt, kan de Kamer het onderwerp controversieel verklaren, zodat er pas beslissingen over worden genomen als er een nieuw kabinet is.
Niet alleen de oppositiepartijen hebben hun bedenkingen, ook regeringspartij CDA was kritisch over de prestatieafspraken, die te veel bureaucratie zouden opleveren. De voorstellen voor prestatieafspraken zouden uiterlijk deze week bij het ministerie moeten worden ingeleverd.
Toch ziet universiteitenvereniging VSNU  geen bezwaren. Het is niet nodig om de prestatieafspraken controversieel te verklaren, zegt een woordvoerder, zolang de universiteiten maar beloond worden als zij zich aan de afspraken houden.
Daarvoor is echter het geld nodig dat het kabinet wilde vrijspelen met het wetsvoorstel ‘studeren is investeren’. De basisbeurs voor masterstudenten zou worden afgeschaft en het ov-recht beperkt. “Wat dat betreft moeten we even afwachten hoe het loopt”, aldus de woordvoerder.
De hogescholen zijn verdeeld. Fontys-bestuurder Wilma de Koning vindt het prima om de prestatieafspraken “in de ijskast” te zetten, twittert ze. Ze krijgt bijval van Saxion-voorzitter Wim Boomkamp, die eerst wil “bezinnen”.
Inholland-voorzitter Doekle Terpstra is het niet met zijn collega’s eens. Hij wil er gewoon mee doorgaan. Dat is “ieders belang”, twitterde hij vanochtend.
Vorige maand was de HBO-raad kritisch over de prestatieafspraken. De raad klaagde dat niet de staatssecretaris zelf, maar een reviewcommissie overleg zou voeren met de hogescholen en een advies zou uitbrengen over de voorstellen.
Zijlstra wil de prestatieafspraken in een maatregel van bestuur zetten, wat sneller gaat dan de wet wijzigen. Hij heeft zijn ‘ontwerpbesluit’ zojuist naar de Koningin gestuurd om het aan de Raad van State voor te leggen. Die moet zich er nog over buigen, net als de Tweede Kamer. 
Volgens een motie van CDA, ChristenUnie en SGP moet Zijlstra zijn plannen in een wetsvoorstel vastleggen als de Raad van State juridische bezwaren heeft. Die kans is groot, zei hoogleraar onderwijsrecht Paul Zoontjens twee weken geleden tegen het Hoger Onderwijs Persbureau. Volgens hem eist de grondwet dat prestatieafspraken bij wet geregeld worden.