Promovendi hameren op belang eigen psycholoog

De aanbeveling om een psycholoog aan te stellen staat bovenaan een lijst van tien aanbevelingen die de mentale gezondheid van promovendi ten goede moeten komen. Behalve door promovendipartij UPP en het Utrechtse promovendinetwerk PROUT wordt het memorandum (pdf) ondersteund door de PhD-councils van alle zes graduate schools, de studentenfractie in de U-raad, de universitaire vertrouwenspersoon Paul Herfs en twee promovendi die in een faculteitsraad zitten. Het stuk wordt begin volgende maand besproken in de U-raad.

Tot nog toe wilde het universiteitsbestuur weinig weten van een gespecialiseerde PhD-psycholoog. Rector Van der Zwaan zei eerder in een raadscommissie er niet van overtuigd te zijn dat promovendi veel meer psychische gezondheidsproblemen ervaren dan jongeren in andere maatschappelijke sectoren. De rector stelde dat promovendi gebruik kunnen maken van de bestaande structuren van het bedrijfsmaatschappelijk werk en de bedrijfsarts en dat de verantwoordelijkheid van de universiteit daar ophoudt.

Volgens Nico Naus van de promovendipartij UPP zijn er inmiddels zoveel gegevens over een verhoogde kans op burn-out en depressie onder promovendi, dat er niet langer ontkend kan worden dat er een werkelijk probleem bestaat. Zo wees een onderzoek uit dat een kwart van de Utrechtse promovendi Life Sciences tot een risicogroep behoort. Hij hoopt dat de nieuwe rector een andere inschatting maakt.

Naus denkt dat het bestaande aanbod van psychische ondersteuning niet laagdrempelig genoeg is. Hij wijst op de waardering in Delft voor de PhD-psycholoog die daar sinds enige jaren is aangesteld. “Een stap naar de bedrijfsarts is groot voor promovendi, vooral omdat ze vaak in een prestatiecultuur zitten waar je snel als klagerig kan worden bestempeld. Waarom niet naast een studentenpsycholoog ook een promovendipsycholoog? De kosten verdien je volgens ons echt wel terug omdat je hiermee uitval en vertraging voorkomt.”

Grote onzekerheid
Andere aanbevelingen richten zich onder meer op betere carrièrecoaching, betere begeleiding door supervisors en meer aandacht voor de ontvangst van nieuwe promovendi en voor een prettige werkcultuur. De punten komen vooral voort uit een symposium over het mentale welbevinden van promovendi dat eind januari plaatsvond. Volgens Naus stelden de 130 aanwezigen daar vast dat er weinig aandacht is voor het welzijn, de begeleiding en de loopbaantraining van promovendi. Naus: “PhD’s verkeren vaak in grote onzekerheid over de maatstaven waar ze aan moeten voldoen en over het perspectief dat ze hebben binnen of buiten de wetenschap.”

Overigens werkt de universiteit al enige tijd aan het versterken van de positie van aio’s. Vorig jaar werd de PhD Agenda aangenomen, een project waarbinnen promovendi, hoogleraren en bestuurders samen met suggesties kwamen. De graduate schools beloofden aan de slag te gaan met een betere opleiding voor begeleiders en een beter trainingsaanbod voor promovendi, ook waar het gaat om zogenoemde transferable skills als carrièrevoorbereiding.

Mede naar aanleiding van de uitkomsten van het promovendi-symposium in januari werden daaraan later nog enkele punten toegevoegd die te maken hebben met mentale gezondheid van PhD's. Zo komt er onder meer aandacht voor het bespreekbaar maken van gezondheidsproblemen bij de dagelijkse begeleider en voor de vindbaarheid van de universitaire instanties die eventueel hulp kunnen bieden.

Naus: “Dat zijn mooie stappen waar we blij mee zijn. Maar ze gaan in een aantal opzichten niet ver genoeg. Zo zouden wij graag zien dat cursussen ook grátis worden. Anders zijn promovendi afhankelijk van een scholingsbudget of de goedwillendheid van een supervisor. Bovendien blijft - onder andere door het ontbreken van een promovendi-psycholoog - de psychische gezondheid van PhD's naar ons gevoel onderbelicht in deze plannen. ”