Psychologieopleidingen stappen af van numerus fixus

Zeven van de tien universitaire bacheloropleidingen psychologie hebben komend collegejaar geen numerus fixus meer. Die hadden ze in 2011 landelijk ingevoerd om de onderwijskwaliteit op peil te houden.

De universitaire bacheloropleiding psychologie is nog altijd populair: in 2015 begonnen meer dan vierduizend eerstejaars aan de studie. Alleen de Universiteit Maastricht houdt vanwege haar kleinschalige onderwijs vast aan een numerus fixus. De universiteiten van Leiden en Groningen weten nog niet wat ze gaan doen. Eerder meldden we al dat Utrecht stopt met de numerus fixus. Ook de overige zes universiteiten hebben dit besloten.

“De noodzaak neemt af”, zegt opleidingsdirecteur Henk Boer van de Universiteit Twente. “Er is minder belangstelling voor onze opleiding dan voorheen, dus het risico dat we bedolven worden onder studenten is niet zo groot meer.”

In 2011 voerden alle tien de opleidingen nog een studentenstop in, maar de afgelopen jaren meldden zich over het algemeen minder studenten aan de poorten dan de opleidingen maximaal wilden toelaten. “De numerus fixus ligt zo hoog dat veel opleidingen er qua eerstejaars al onder zitten”, aldus Boer.

Arbeidsmarkt
Voorzitter Esther Crabbendam van vakbond FNV-Jong vraagt zich af of het nu wel slim is om de studentenstop los te laten. “Afgestudeerde psychologen komen moeilijk aan een baan”, zegt ze. “Daar wordt vaak misbruik van gemaakt. Ze komen terecht in schijnconstructies, of op veredelde stageplekken.”

In 2014 was bijna vijftien procent van de recent afgestudeerden in de richting ‘gedrag en maatschappij’ werkloos, blijkt uit de vandaag gepubliceerde arbeidsmarktmonitor van het Maastrichtse Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt. Alleen afgestudeerden van taal- en cultuuropleidingen vinden moeilijker een baan. Van de technici was bijvoorbeeld maar 5,4 procent werkloos en van de leraren 9 procent.

“Ik weet niet of dit nu het beste is voor studenten”, zegt Crabbendam over het verdwijnen van de numerus fixus voor psychologie. “Misschien komt dit besluit ook wel voort uit de prikkel dat universiteiten geld krijgen per student.”

Keuzevrijheid
Maar volgens Boer zijn opleidingen er helemaal niet op uit om zoveel mogelijk studenten binnen te halen. “Ik kan studenten toch niet dwingen om een opleiding te doen als ze dat niet willen?”

Landelijke afspraken die ervoor zorgen dat elke afgestudeerde straks een baan heeft, vindt hij onverstandig. “Om twee redenen. Eén: het belemmert de keuzevrijheid van studenten. En twee: je krijg een soort kartelvorming. Dat zie je in de geneeskunde gebeuren. Er wordt een kunstmatige schaarste gecreëerd en dat kan allerlei ongewenste effecten hebben.”

Dat er minder studenten dan voorheen kiezen voor een psychologieopleiding, vindt hij overigens geen probleem. “Het dringt steeds meer door dat er sprake is van veel concurrentie op de arbeidsmarkt. Dat lijkt mij een positieve ontwikkeling.”