Pussy Riot geïnspireerd door Utrechtse filosofe

De Russische punkband Pussy Riot is geïnspireerd door de feministische theorieën van universiteitshoogleraar Rosi Braidotti. Braidotti: “Ik voel me vereerd. Ik nodig ze van harte uit om bij mij te komen studeren.”

De Russische band, waarvan drie leden onlangs veroordeeld werden tot gevangenisstraffen vanwege het “aanzetten tot religieuze haat”, zegt in een interview met Vice dat de nomadic thought van filosofe Rosi Braidotti een belangrijke feministische invloed is.

Braidotti is “verbaasd” en “vereerd” dat ze genoemd wordt in het interview. “Het is een vorm van erkenning dat mijn filosofische werk relevant is voor jonge vrouwen in de ‘echte’ wereld. Ik ben er heel blij mee.”

Ziet u iets van uw theorie terug in het fenomeen Pussy Riot?
Braidotti: “Ja, ik heb in het verleden geschreven over de revolutionaire kracht van popmuziek, en meer specifiek over de creativiteit van popbands van jonge vrouwen. Ik zag hierin voor het feminisme een vrolijke en energieke mogelijkheid tot verzet tegen de heersende orde. Wel moet ik eerlijk bekennen dat ik niet had verwacht dat dit nog eens zo bewaarheid zou worden. Een beetje unheimisch is dat wel. Maar ik geloof echt in de bevrijdende mogelijkheden van kunst, waaronder ik ook de populaire cultuur schaar.”

Wat is de nomadic theory eigenlijk?
“Het nomadische denken houdt een opvatting in van de menselijke identiteit als meervoudig, vloeibaar, en gelaagd. Dat betekent dat de mens als het ware kan reizen door de eigen identiteit heen: ons ‘ik’ ligt niet volledig vast, maar we zijn altijd continu aan het veranderen. Dat noem ik (met Deleuze) een proces van ‘wording’. Van statisch ‘zijn’ naar dynamisch ‘worden’.”

“Deze opvatting is voor jonge vrouwen inspirerend, omdat het impliceert dat politieke en sociale veranderingen mogelijk zijn. Voor jongeren is dit heel herkenbaar, want zij bevinden zich volop in een geglobaliseerde wereld waarin de ideologie heerst dat zij kunnen worden wat ze maar willen. Vandaar de keuzestress. Maar die vrijheid en mobiliteit willen ze echt niet meer kwijt.”

“In de afgelopen twintig jaar heb ik het nomadische denken ontwikkeld vanuit een feministisch verlangen naar verandering. En hoewel ik echt een filosofe ben en mijn boeken vaak een hoog abstractieniveau kennen, valt me op dat het nomadische denken momenteel aanslaat. Zo zegt Lidewij Edelkoort in Zomergasten dat nomadisering de trend van vandaag is. En nu noemt ook Pussy Riot mijn werk als inspiratiebron. Voor mij bewijst dit maar weer dat filosofie een belangrijke taak heeft in de hedendaagse maatschappij.”

Wat vindt u van de veroordeling van drie leden van Pussy Riot?
“Tja, Poetin is een goede vriend van Berlusconi, en als Italiaanse heb ik geen enkele illusies over het democratische gehalte en de criminele connecties van dit soort totalitaire politici. Om maar te zwijgen van hun macho gedrag. Maar het is wel in-triest dat drie jonge vrouwen zo’n hoge prijs moeten betalen voor wat wij in het Westen toch als een ironische en vrij onschuldige daad van verzet zien. Ik bewonder hen om hun moed. Nu twee vrouwen uit de popband uit Rusland zijn gevlucht, nodig ik ze van harte uit om bij mij te komen studeren. Dat lijkt me echt fantastisch!”

Rosi Braidotti sprak in april over het nomadische denken in het tv-programma Ik reis dus ik ben.

Bekijk de video in andere formaten.