Rathenau: vertrouwen in de wetenschap is in coronatijd sterker dan ooit

Elke drie jaar peilt het Rathenau hoe het ervoor staat met het vertrouwen in de wetenschap. De resultaten van die enquête zijn steevast positief: Nederlanders vinden de wetenschap veel betrouwbaarder dan bijvoorbeeld de politiek of de media.

Hoogste cijfer
Maar zou dat in coronatijd anders zijn? Nee, blijkt uit de antwoorden die ruim 1.500 respondenten dit voorjaar gaven. Integendeel: drie jaar geleden gaven burgers de betrouwbaarheid van de wetenschap een 7,1. Dat cijfer is nu gestegen naar 7,4 – het hoogste cijfer tot nu toe, aldus het Rathenau.

De tweede plaats is voor de rechtspraak (6,9), gevolgd door kranten (6,1) en vakbonden (6,1). De Tweede Kamer en de regering halen nog net een zes, maar dat geldt niet voor de televisie (5,9) en grote bedrijven (5,5).

Bijna een kwart van de respondenten zegt dat hun vertrouwen in de wetenschap juist door de coronacrisis is toegenomen. Voor 16 procent geldt het tegenovergestelde. Opmerkelijk genoeg noemen respondenten uit beide groepen de snelheid waarmee de vaccins zijn ontwikkeld als verklaring: de een ziet dat als een pluspunt, de ander wordt er bang van.

Mondkapjes
Als het gaat om wetenschap hebben Nederlanders het meeste vertrouwen in medisch onderzoek, bijvoorbeeld naar kanker, dementie of de coronavaccins. Ook onderzoek naar energiezuinige huizen en gezond eten wekt veel vertrouwen.

Lager op het lijstje staan verschillende typen sociaal onderzoek, zoals naar het verbeteren van onderwijsprogramma’s Nederlandse taal of het voorspellen van economische ontwikkelingen. Helemaal onderaan bungelt overigens het onderzoek naar de effectiviteit van mondkapjes.

Het Rathenau ziet “geen significante verschillen op basis van leeftijd of geslacht”. Oftewel, mannen en vrouwen hebben evenveel vertrouwen in de wetenschap, net als ouderen en jongeren. De hoogopgeleiden onder hen meer dan de rest.

Ook werd in de enquête, die vlak na de Tweede Kamerverkiezingen in maart werd afgenomen, gekeken naar politieke voorkeur. Daaruit blijkt dat mensen die GroenLinks of D66 stemmen meer vertrouwen in de wetenschap en andere instituties hebben dan PVV-stemmers.

Nobelprijswinnaars
Wat verstaan burgers eigenlijk onder een ‘echte’ wetenschapper? Volgens veel respondenten zijn dat bijvoorbeeld onderzoekers op universiteiten, bedrijven die kankermedicijnen ontwikkelen, Nobelprijswinnaars en medisch specialisten in academische ziekenhuizen.

Daarentegen hebben huisartsen, de onderzoekers van het Sociaal en Cultureel Planbureau, auto-ontwerpers en ‘economen op tv of in de krant’ pech. Zij worden minder vaak tot de wetenschap gerekend.