Reddingsplan voor tanende studie Nederlands

De studie Neerlandistiek zit in de gevarenzone. In de afgelopen tien jaar is het aantal studenten met twee derde gedaald, waardoor de Vrije Universiteit zelfs besloot de bacheloropleiding te sluiten. Een zorgelijke ontwikkeling, vindt minister Van Engelshoven. Ze vroeg de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen om raad.

“Een samenleving waarin mensen geen kennis hebben van de eigen taal en cultuur is een arme samenleving”, beaamt het wetenschapsgenootschap in zijn rapport. Het adviseert de overheid om de vijf overgebleven opleidingen Neerlandistiek te beschermen “tegen de nefaste financiële gevolgen van onverhoopte verdere daling van de instroom, voor een periode totdat de andere maatregelen zijn gaan werken”

Meer sjeu geven
Een voorbeeld van zo’n ‘andere maatregel’ is om het schoolvak Nederlands en de studie Neerlandistiek meer sjeu te geven en beter op elkaar te laten aansluiten. Havo- en vwo-leerlingen vinden Nederlands maar saai en denken dat ze er alleen maar leraar mee kunnen worden. Maak het vak daarom uitdagender, stelt de KNAW. Bijvoorbeeld met aandacht voor creatief schrijven, talent- of plusprogramma’s en festivals.

Door de terugloop van de studentenaantallen staan er ook steeds minder academisch geschoolde leraren voor de klas. Dat is volgens het wetenschapsgenootschap “een acuut probleem”. Het pleit voor een financiële tegemoetkoming van 3.000 euro voor studenten die een onderwijsmaster Neerlandistiek willen volgen.   

De academische Neerlandistiek moet zich bovendien heroriënteren tussen alle concurrerende brede bachelors als taal- en cultuurstudies, mediastudies of opleidingen liberal arts and sciences. Anders dreigt de Neerlandistiek steeds minder zichtbaar te worden en verdwijnen er mogelijk leerstoelen, aldus de KNAW. Een voorlichtingscampagne moet het ‘nieuwe Nederlands’ populair maken bij decanen, scholieren en hun ouders.

Ook andere talenopleidingen in de problemen
Niet alleen Neerlandistiek, maar ook andere talenopleidingen aan Nederlandse universiteiten kampen met dalende studentenaantallen, imagoproblemen en hevige concurrentie van bredere studies. Het Nationaal Platform voor de Talen komt daarom met drie vergelijkbare adviezen: meer leerlingen enthousiasmeren via een studiekeuzecampagne, meer inhoudelijke verdieping aanbrengen in de lesstof op het voortgezet onderwijs en het aanbod universitaire opleidingen uitdagender en relevanter maken.   

Van Engelshoven weet nog niet precies wat ze met alle aanbevelingen gaat doen. Ze gaat daarover in gesprek met de universiteiten. Begin volgend jaar komt ze met een beleidsreactie.