Regeringspartijen botsen over ‘nut en noodzaak’ van opleidingen

Opleidingen zouden de kans op een baan moeten meewegen in het aanbod van universiteiten en hogescholen. VVD wil dat opleiding zonder bestaansrecht de deuren moeten sluiten, de PvdA is daar tegen.

Als opleidingen hun bestaansrecht niet kunnen aantonen, moeten ze misschien maar de deuren sluiten, vindt VVD-Kamerlid Pieter Duisenberg: “We kennen allemaal wel iemand die hard heeft gestudeerd en er vervolgens niks mee kan.”

Maar coalitiegenoot PvdA vindt dat te kort door de bocht. “Je kunt opleidingen niet allemaal langs de meetlat van de arbeidsmarkt leggen”, vindt Kamerlid Mohammed Mohandis. “Voor een opleiding als filosofie gaat dat gewoon niet.”

Morgen gaat de Tweede Kamer in debat over arbeidsmarktkansen van opleidingen en selectie in het hoger onderwijs. Dan zal VVD’er Duisenberg zijn plan lanceren. Het gaat om een variant op een toets die er voor nieuwe opleidingen allang is: voordat ze van start gaan, moeten ze aantonen dat ze in een behoefte voorzien van studenten en werkgevers.

“Die toets zou ik ook voor bestaande studies willen invoeren”, zegt Duisenberg. “Als een opleiding niet glansrijk door die toets heen komt, moet die misschien het aanbod aanpassen en zorgen voor een betere aansluiting op de arbeidsmarkt.”

Het plan van Duisenberg ligt in lijn met uitspraken van VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra tijdens de algemene beschouwingen van vorig jaar. “We hebben opleidingen nodig die onze jongeren opleiden tot een baan, niet tot een uitkering”, zei Zijlstra toen. De voormalige staatssecretaris van hoger onderwijs gaf Portugees als voorbeeld. Die taal kun je maar beter in Portugal studeren dan hier in Nederland.

Maar zo werkt het niet, vindt PvdA’er Mohandis. “Wat is het eindstation van de VVD? Er zijn nu eenmaal opleidingen met een maatschappelijke meerwaarde, zoals de kleine talen. Je kunt zo’n opleiding niet één op één naar de arbeidsmarkt vertalen. Dat geldt ook voor een studie als psychologie: misschien word je er geen psycholoog mee, maar je kunt wel elders aan de slag.”

Zelf ziet Mohandis meer in het idee om bredere hbo-bacheloropleidingen aan te bieden, zodat studenten niet meteen in een niche terechtkomen. Dat zou de kansen op de arbeidsmarkt al goed doen.

Waar VVD en PvdA het wel over eens zijn, is dat de informatie aan studiekiezers over arbeidsmarktkansen moet verbeteren. De twee partijen vragen samen om een diepgravend onderzoek naar de voorlichting via website Studiekeuze123.nl, die vorige week harde kritiek te verduren kreeg.