Rockster-filosoof Michael Sandel eredoctor in Utrecht

De Amerikaan Michael Sandel krijgt een eredoctoraat van de Universiteit Utrecht. Sandel maakte furore met bestsellerboeken over politiek-filosofische thema’s, maar vooral met zijn colleges en lezingen. Op internet is Sandel een regelrechte hit.

“Ik zou zeggen: neem even de tijd om een half uurtje via YouTube naar hem te kijken en luisteren”, zegt de Utrechtse hoogleraar Marcus Düwell. De ethicus treedt tijdens de universitaire diesviering in maart op als erepromotor van Michael Sandel, de Harvard-hoogleraar die al eens werd omschreven als “rockster-moralist” en “de bekendste filosofie-leraar van de wereld”.

In een persbericht stelt de UU vrijdag dat Sandel een eredoctoraat verdient vanwege zijn bijdrage aan de filosofie en de bijzondere manier waarop hij filosofische reflectie op actuele ethische problemen toegankelijk maakt. “Sandel is als vrijwel geen ander in staat om filosofie op een overtuigende manier over te brengen aan een breed publiek", zegt Düwell. "Dat doet hij op een verhoudingsgewijs onbevooroordeelde manier; hij neemt geen extreme of problematische posities in. Dat spreekt miljoenen mensen aan.”

Michael Sandel (1953) behoort tot een communitaristische stroming in de politieke filosofie die zich in de jaren 80 van de vorige eeuw keerde tegen de liberale ideeën van John Rawls. In zijn publicaties en in zijn colleges betrekt Sandel zijn publiek bij tal van grote politieke en morele vragen.

Aan de hand van aansprekende voorbeelden snijdt de nieuwe Utrechtse eredoctor onder meer bio-ethische kwesties aan die te maken hebben met de grensoverschrijdende mogelijkheden die de life sciences bieden, bijvoorbeeld door stamcelonderzoek, door kloneren of door genetische modificatie. 

Ook bediscussieert Sandel de vercommercialisering van de samenleving en de rol van geld daarbij. In 2012 verscheen zijn boek Niet alles is te koop: de morele grenzen van marktwerking. “Het werk van Sandel heeft allerlei raakvlakken met de Utrechtse strategische thema’s Instituties en Youth & Identity”, stelt Düwell. “Maar zeker ook met mijn eigen Ethiek-instituut.”

De Amerikaanse public intellectual Sandel hield in het verleden tal van uitverkochte lezingen, ondermeer in St. Paul’s Cathedral in Londen, in het Sydney Opera House en in een amfitheater in Seoul. Bij die laatste gelegenheid waren er 14.000 toehoorders. Maar de populariteit van Sandel als spreker is misschien nog het best te illustreren aan de hand van zijn beroemde undergraduate cursus Justice.

Jaarlijks trekt die cursus 1200 studenten; meer dan 15.000 studenten woonden de colleges inmiddels bij. Justice was de eerste Harvard-cursus die online beschikbaar kwam, en is ook verwerkt tot een televisiereeks. Een amusante mare, opgetekend in een profiel in de New Statesman, wil dat Sandel model stond voor een karakter in de tekenfilmserie The Simpsoms. Veel schrijvers van de serie waren Harvard-alumni. Het fysieke voorkomen van Montgomery “Monty” Burns, de eigenaar van Springfield Nuclear Power Plant, heeft in ieder geval veel weg van dat van Sandel.

Sandel, die op 26 maart ook de diesrede houdt, zal in de Domkerk de grote publiekstrekker zijn. Naast de Harvard-professor krijgt ook BJ Casey, hoogleraar aan Weill Cornell Medical College in New York City, een eredoctoraat. Zij is een expert op het gebied van brain imaging-technieken. Met behulp hiervan bestudeert ze gedrag en hersenontwikkeling. Zo onderzoekt ze onder meer hoe stoornissen als ADHD, Tourette en schizofrenie ontstaan. 

Daarnaast bekijkt Casey hoe de hersenontwikkeling van kinderen beïnvloed wordt door de interactie van genen en omgevingsfactoren. De Amerikaanse onderzoeker geeft daardoor inzicht in de factoren die de ontwikkeling van kinderen sturen, stelt de UU in het persbericht. Volgens erepromotor Chantal Kemner,  hoogleraar Biologische Ontwikkelingspsychologie, bouwt het Utrechtse hersenonderzoek voort op het werk van Casey.

Een presentatie 'Tedtalk" van Michael Sandel tijdens een Ted Global bijeenkomst afgelopen oktober.