Stage in plaats van baan: 'Je bent gewoon een melkkoe'

Als jonge afgestudeerden niet aan de bak komen, kiezen ze soms ten einde raad voor een onderbetaalde baan op een ‘werkervaringsplek’. Hoe vaak dat gebeurt is niet bekend. Tv-programma De Monitor onderzoekt de uitbuiting van starters.

Het KRO-NCRV-programma kreeg tot nog toe honderd reacties op haar oproep om misstanden te melden. Veel klachten komen van psychologen en orthopedagogen, maar ook van architecten. Op werkervaringsplaatsen zou leren centraal moeten staan, maar de jongeren verrichten er gewoon werk. Er wordt echter geen salaris betaald of alleen een geringe vergoeding.  

Een woordvoerder van het Nederlands Instituut van Psychologen herkent de klachten en noemt werkervaringsplaatsen riskant voor starters. Het grote probleem is volgens haar dat er te veel psychologen worden opgeleid. Ze vindt het daarom vreemd dat psychologieopleidingen de numerus fixus weer intrekken nu zich daar minder studenten aanmelden. 

Het Maastrichtse onderzoeksbureau ROA, dat de arbeidsmarktpositie van pas afgestudeerden jaarlijks onderzoekt, gaat in het vervolg nadrukkelijker vragen naar de stappen die afgestudeerden zetten om aan werk te komen. “Vanuit onderwijsinstellingen krijgen we signalen dat een significant deel extra stages volgt.” 

Mogelijk heeft dat ook een positief effect op de studiebijsluiters voor studiekiezers. Daaruit zou volgens De Monitor op dit moment onvoldoende duidelijk maken hoe gering de baankansen van bepaalde opleidingen feitelijk zijn. 

Voorzitter Esther Crabbendam van FNV Jong is blij met het onderzoek van De Monitor. “Wij hebben de redactie getipt over dit onderwerp.” FNV Jong begon deze zomer zelf een meldpunt voor klachten over uitbuiting van stagiairs. “Er zijn tegen de tweehonderd reacties binnengekomen. Veel van psychologen en architecten, maar ook mensen met een media- of communicatieopleiding.” 

Crabbendam wijt het probleem aan de hoge jeugdwerkloosheid tijdens de crisis. “Die begint nu wat af te nemen, maar uit de cijfers blijkt niet of jongeren met een werkervaringsplek daarin wel of niet meetellen. Daar moet meer duidelijkheid over komen, want er dreigt nu een grijs gebied te ontstaan. Volgens ons ben je pas niet meer werkloos als je een arbeidscontract hebt en een salaris.”