Studenten facebooken voor een hoger cijfer
Studenten zien Facebook als een hulpmiddel bij het studeren en gebruiken het platform als een alternatief voor Blackboard. Dat blijkt uit het afstudeeronderzoek van Nieuwe Media-student David de Wied.
Facebook is haast niet meer weg te denken uit de universiteit. Wie een kijkje neemt in de collegezaal of de bibliotheek ziet talloze blauwe Facebookschermen op opengeklapte laptops. Voor verschillende docenten zijn laptops in collegezalen een bron van ergernis, niet in de laatste plaats omdat studenten meer tijd op Facebook lijken door te brengen dan dat ze college-aantekeningen maken. David de Wied, Liberal Arts student met een specialisatie in Nieuwe Media en Digitale Cultuur schreef zijn bachelorscriptie over Facebookgebruik door studenten binnen hun studie.
“Facebookgebruik wordt vaak geassocieerd met een negatieve invloed op studieprestaties. Uit mijn onderzoek is het moeilijk een eenduidige conclusie te trekken, maar het werd duidelijk dat veel studenten Facebook juist zien als een positieve aanvulling op hun studie. Bovendien wordt het als een alternatief voor Blackboard gebruikt. Wel moet ik erbij zeggen dat ik mijn onderzoek heb gehouden onder veertien studenten die allemaal aan de UU studeren. Mijn onderzoek is daarom niet noodzakelijk representatief voor alle Nederlandse studenten.”
Masterstudenten hebben baat bij Facebook voor de studie
Eerder onderzoek uit Amerika heeft aangetoond dat er een negatief verband bestaat tussen het gebruik van Facebook en het halen van hoge cijfers. “Ik heb gevraagd aan de studenten wat de invloed van Facebook is op hun studieprestaties”, vertelt David. Eén van de studenten zei het volgende: 'Het is een soort van reflex als je je een halve minuut verveelt om Facebook te openen en door mijn timeline te scrollen. Dat is wel afleidend voor schoolwerk. Soms sluit ik Facebook af om het vervolgens direct weer te openen, vergetend dat ik het net heb afgesloten. Ik denk dat Facebook een negatief effect op mijn schoolprestaties heeft. De tijd die ik op Facebook doorbracht, had ik beter kunnen gebruiken voor mijn studie om hogere cijfers te halen.'
Toch blijkt dat veel studenten Facebook als een positief hulpmiddel in hun opleiding zien, doordat ze het in hun studie integreren. “In mijn onderzoek maak ik onderscheid tussen bachelor- en masterstudenten. Onder de bachelorstudenten zijn de meningen verdeeld, maar een meerderheid van de masterstudenten is positief over de invloed van Facebook op hun studie. Zij geven aan Facebook zelfs meer voor hun studie dan voor privédoeleinden te gebruiken. Er worden groepspagina’s gemaakt voor studiegenoten waarin ze informatie kunnen uitwisselen. Als je in die groep een vraag stelt, heb je binnen vijf minuten een antwoord. Een aantal masterstudenten heeft het gevoel dat Facebook een positieve invloed heeft gehad op hun studieprestaties.”
Blackboard is impopulair
Opvallend is hoe impopulair Blackboard onder studenten is. Hoewel de universiteit met Blackboard een platform aanbiedt waarop studenten met elkaar kunnen communiceren, is Facebook voor dat doel populairder. “Blackboard fungeert goed als inleverpunt voor opdrachten en voorziet studenten van basisinformatie over de cursussen die ze volgen, maar verder zijn de geïnterviewden behoorlijk kritisch. Vrijwel geen enkele respondent is positief over de communicatieve mogelijkheden van Blackboard. Ze klagen dat het verwarrend en onduidelijk is, en dat iets posten veel moeilijker wordt gemaakt dan nodig is. Daarom worden de discussiefora op Blackboard nauwelijks gebruikt en zoeken studenten naar een ander platform om te communiceren. Dit is dan meestal Facebook.”
De toegevoegde waarde van Blackboard zou moeten zijn dat docenten er ook op zitten, maar studenten twijfelen of zij er daadwerkelijk gebruik van maken. Eén van de geïnterviewden zegt: 'Docenten zeggen dat ze online zijn, maar ik zie ze nooit in een actieve rol op Blackboard. Als docenten snel zouden antwoorden zou het toegevoegde waarde hebben, maar nu voelt het als een zwart gat voor vragen waarop je misschien een antwoord krijgt van iemand die je helemaal niet kent.'
David: “Tegelijkertijd bestaat er ook juist behoefte aan een platform waarop de docenten niet mee kunnen kijken. Bevriend zijn met een docent op Facebook betekent ook dat hij een inkijkje in je privéleven krijgt en daar zitten de meeste studenten niet op te wachten. Doordat studenten en docenten over het algemeen geen vrienden zijn op Facebook, is dit voor veel studenten een laagdrempeligere manier om te communiceren dan Blackboard. Dit is vooral prettig voor introverte studenten, die tijdens colleges weinig zeggen. Vaak zie je dat die op Facebook wel weer heel actief zijn.”
Facebook moet je niet blokkeren
Volgens David zouden docenten er meer op kunnen inspelen dat studenten Facebook als een prettig hulpmiddel zien. “Als docent zou ik aan de klas voorleggen of ze gebruik willen maken van een Facebookgroep voor een cursus. Maar je moet het ze niet willen opleggen. Er moet van beide kanten een zekere mate van bereidheid zijn om het te gebruiken.”
Dat David dit onderwerp voor zijn onderzoek heeft gekozen, kwam door een artikel op DUB dat hij las. “Dat artikel gaat over CIW-docenten die studenten vroegen hun laptop thuis te laten, zodat ze niet afgeleid kunnen worden door bijvoorbeeld Facebook." Zo'n verbod ziet David echter niet zitten. “
Eén van zijn respondenten opperde om Facebook te blokkeren binnen de universiteit om de student tegen zichzelf te beschermen. Dit zou dan wel op specifieke locaties moeten, zoals in collegezalen, want om dit sociale medium op de gehele campus te blokkeren is voor de meeste studenten onacceptabel. David heeft zelf zo z’n twijfels bij dit idee. “Een beter idee zou zijn om plaatsen achterin de collegezaal te reserveren voor studenten met een laptop. Dan hoeven de studenten die pen en papier verkiezen zich niet te ergeren aan hun facebookende medestudenten.”
Casper Hulshof, de facebookende docent:
Het is voor docenten niet gebruikelijk om Facebook toe te passen als hulpmiddel in het academisch onderwijs. Docent Educatie & Pedagogiek Casper Hulshof maakt al enkele jaren standaard gebruik van Facebook voor zijn cursussen. “Ik maak voor mijn cursussen een Facebookgroep aan waar alle studenten lid van kunnen worden. Het is direct en informeel en dat vinden studenten prettig. Ze worden liever geen vrienden met hun docent op Facebook, maar dat hoeft op deze manier niet."
“Facebook is informeler dan Blackboard en ook sneller”, zegt Hulshof. "Blackboard heeft een discussionboard, maar dat wordt niet gebruikt en hangt er maar wat zielig bij. Op Facebook worden vragen gesteld, niet op Blackboard.”
Soms bestaan er twee Facebookgroepen voor een college naast elkaar bestaan, zegt Hulshof: één met docent, en één zonder. “Ik probeer wel eens lid te worden van een groep die door studenten gemaakt is. Soms word ik dan toegevoegd, maar ik word ook wel eens geweigerd.”
De Facebookgroepen zijn vooral in de tentamenperiodes populair. “Studenten kunnen elkaar via de groep helpen in de voorbereiding, maar ook na de tentamens worden meningen uitgewisseld. Soms zelfs wanneer het tentamen nog bezig is. De studenten die als eerste vertrokken, beginnen dan al stoom af te blazen in de groep. Dat kan best confronterend zijn voor een docent en kun je het beste maar niet op reageren.”
Er is nog een ander voordeel aan het werken met een Facebookgroep. “Er was eens een college waarbij weinig studenten aanwezig waren doordat de treinen weer eens niet reden. Ik heb toen snel met een collega een camera geregeld om het college op te nemen en een livestream opgezet. Via Facebook deelde ik de link naar de livestream waardoor alsnog veel studenten het college konden volgen.”
“Studenten die niet over een facebookaccount beschikken missen wel iets”, zegt Hulshof. “Maar alle officiële informatie is altijd beschikbaar via Blackboard.”