Studenten met bijzondere opdracht naar Hong Kong

De Utrechtse bachelorstudenten Ties Dams, Anne Marie Droste en Wouter Witvoet zijn uitverkoren om deze zomer een bijzondere opdracht uit te voeren aan de Summer School van de Chinese University of Hong Kong. Zij moeten samen met 27 andere studenten een antwoord vinden op de vraag hoe de banden met China aangehaald kunnen worden. "Toen ik in Shanghai was, vond ik dat ze daar miles ahead of us waren."

Het project dat de naam Netherlands-Asia Honours Summer School  heeft gekregen, is een initiatief van de Universiteit Utrecht, de TU Delft en consultancykantoor McKinsey&Company. Alle andere Nederlandse universiteiten plus drie ministeries en een aantal grote Nederlandse bedrijven werken en betalen mee aan het project.

“China is een land waarmee je op vele fronten steeds meer rekening moet houden”, zegt Wouter Feldberg van de Directie Onderwijs & Onderzoek van de UU. “Op het vlak van de politiek, economie, cultuur en kennis liggen er uitdagingen en kansen voor Nederland. Het is dus belangrijk om Nederlanders geïnteresseerd te krijgen in het land, kennis op te doen over China en deze uit te wisselen met China. Er komen relatief veel Chinese studenten naar Nederland – zo’n 5000 per jaar. Maar de gang van Nederlandse studenten naar Azië is vrij beperkt. Daar willen we verandering in brengen.”

Wat gaan de studenten doen in China, Wouter Feldberg?
“Ze blijven daar ruim een maand en gaan twee cursussen volgen. Één op het vlak van business, management and engineering en één op het vlak van humanities, social science and language in Hong Kong. Daarnaast gaan ze nog naar Shanghai om daar mensen te ontmoeten van Nederlandse bedrijven en instellingen die werken in China. Ook krijgen ze een opdracht mee. Ze moeten met een antwoord komen op de vraag hoe we de band tussen Nederlandse jongeren en China kunnen versterken en hoe dit programma daar optimaal aan kan bijdragen.”

Wat moet het effect zijn van de uitwisseling?
“Zoals ik al zei is er daar veel voor ons te halen. We hopen dat de studenten enthousiast terugkeren en hun enthousiasme delen. Ik hoop dat ze geïnteresseerd blijven in dat werelddeel. Het is goed om mensen in huis te hebben die veel weten van China. We leiden ten slotte op voor de internationale arbeidsmarkt. De bedrijven die meedoen, hebben daar ook belang bij. Daarbij hopen we dat Chinese bedrijven interesse in ons krijgen en opdrachten hier uitschrijven. Voor de studenten zelf is het natuurlijk een once in a lifetime ervaring.”

Waarom is gekozen voor Hong Kong en Shanghai?
“Dit is een pilotproject. De Chinese University in Hong Kong is partner van de Universiteit Utrecht. Ze hebben een Engelstalig programma en een volwassen summer school. De TU Delft heeft weer een goede band met Tongji, een universiteit in Shanghai. Dat maakt de organisatie en uitwisseling voor zo’n eerste keer wat gemakkelijker.”

Komt er dus een volgende keer?
“Dat is wel de bedoeling. Het is een project waarin alle universiteiten van Nederland deelnemen, vier ministeries en een groot aantal bekende Nederlandse bedrijven. Per student is 5000 euro nodig, wat we samen bijeen hebben gebracht. De studenten betalen daar zelf 500 euro van. Daardoor, zo denken we, is hun commitment groter en ook de kans op succes. Als iedereen tevreden is over deze eerste keer, dan is de kans op een herhaling zeker aanwezig.”

De drie Utrechtse studenten zijn enthousiast over de komende zomer. Alle drie hebben al een band met China en zijn er het afgelopen jaar naartoe geweest. De één voor zijn studie, de ander voor vrijwilligerswerk en de derde voor een vakantie. De indrukken die ze daar hebben opgedaan, hebben hun gefascineerd waardoor ze nog meer over het land te weten willen komen.

Ties Dams (19), derdejaars University College Utrecht, afstudeerrichting Politieke Filosofie & Economie. Volgend jaar gaat hij een master Political Theory in Engeland volgen: “Mijn interesse in China begon op een oppervlakkige manier. We kregen een presentatie van landen en steden waar je kon gaan studeren en China leek me het meest avontuurlijk en exotisch. Vorig jaar heb ik een semester aan de Xiamen University in de provincie Fujian gevolgd en daarna heb ik in de zomer – niet voor mijn studie, maar gewoon uit interesse – stage gelopen bij de United Nations in Beijing.

“In die maanden heb ik wat Chinees geleerd en ben ik zeer geïnteresseerd geraakt in China. Op persoonlijk maar zeker ook op academisch niveau. De afgelopen winter heb ik daarom ook nog stage gelopen bij Clingendael. Daar keek ik naar de invloed van de opkomst van China op de internationale politiek.

“Gekeken vanuit de politieke filosofie en economie is China ongelooflijk interessant. Er verandert daar op die vlakken ontzettend veel en in een gigantisch tempo. De huidige combinatie van kapitalistisch en communistisch China is heel boeiend. Daarbij is er een grote culturele geschiedenis.

“Ik denk dat het goed is met een grote groep jongeren en bedrijven naar China te gaan. Het lijkt me dé manier om een brug tussen Europa en China te slaan. Je moet de Chinezen en het land op persoonlijk vlak leren kennen om dat later naar macroniveau te kunnen vertalen. Westerse mensen denken te weten wat het is om onder een dictatuur te leven met het idee dat ze wéten hoe de dictatuur daar is. Ga eerst maar eens gewoon met de mensen daar praten om te horen hoe het land in elkaar zit en hoe de mensen het daar ervaren.

“Ik heb geen precies antwoord op de vraag over de mensenrechten in China. Ik denk dat we eerst de Chinezen moeten leren begrijpen om te ontdekken of we inderdaad precies weten hoe de mensenrechten daar worden geschonden. Mensenrechten is het eerste waar mensen over beginnen als het om China gaat. Als China in de Tweede Kamer wordt besproken gaat het negen van de tien minuten over de mensenrechten en één minuut over de economie. Vooralsnog vind ik dat dat omgekeerd moet zijn.”

Anne Marie Droste (22), derdejaars Natuurwetenschap en Innovatiemanagement én Bestuurs- en Organisatiewetenschap. Na de zomer wil ze een jaar niet studeren. Ze wil graag in de Nationale Denktank en op stage en daarna een master in Amerika gaan doen: “De eerste trekker was de summer school. Dát kan ik deze zomer gaan doen, dacht ik. Op de tweede plaats kwam eerlijk gezegd pas het land. Ik vind het vet dat ze daar een summer school hebben.

“Ik was afgelopen zomer in China. Ik was met mijn vader meegegaan die er een week voor zijn werk moest zijn. Ik ben nog twee weken extra gebleven om daar in mijn eentje rond te trekken. Ik vind het een fascinerend land. Het is economisch gezien het  belangrijkste land van het moment. Ook de cultuur is heel bijzonder. Mijn vader ging er een productiebedrijf bezoeken en de Chinese zakenpartner zei dat hij de producten in februari wel kon leveren. Later hoorden we dat dat helemaal niet kon vanwege het Chinese nieuwjaar. Maar de zakenpartner vond het onbeleefd om nee te zeggen op het verzoek van mijn vader. Grappig is dat.

“Ik vind het heel slim dat Nederland probeert aansluiting te zoeken met China. Toen ik in Shanghai was, vond ik dat ze daar miles ahead of us waren. Nu denk ik dat de Chinezen de arrogante houding van Nederland op cultureel en technologisch gebied nog pikken, maar dat duurt niet meer lang. Ik vraag me ook af in hoeverre Nederland zich zal willen aanpassen aan de Chinese zakengewoontes. Of andersom. Het is zeer interessant om dat te volgen.

“Ik denk dat we tijdens de weken Summer School veel kunnen leren van het Chinese leven. We krijgen vier weken een Chinese buddy en we worden hoop ik ondergedompeld in Hong Kong. Als mensen van verschillende culturen elkaar beter leren kennen, ontstaat er begrip en dat leidt weer tot erkenning. Het leren kennen werkt ook denk ik als het gaat om de mensenrechten daar. Een aantal mensen die ik op mijn reis heb ontmoet, zegt niet te lijden onder het gebrek aan democratie. Ik heb ook wel mensen gesproken die het heel erg vinden, maar het ligt dus genuanceerd. Natuurlijk ben ik ook vierkant tegen het vastbinden van kinderen aan machines, maar er zijn nuances. Ik denk niet dat we onze perceptie van mensenrechten zonder meer kunnen projecteren op China. Ik denk dat je het land eerst veel beter moet leren kennen.”

Wouter Witvoet (21), derdejaars Informatiekunde. Hij hoopt ingeloot te worden voor een managementmaster aan de University of Cambridge (350 kandidaten, 30 plekken). Lukt dit niet dan gaat hij de Master of Business Informatics doen samen met het Young Leaders League Honoursprogramma en het United Netherlands programma van de Radboud Universiteit in Nijmegen: “Het is haast onmogelijk om de Wall Street Journal of The Economist open te slaan zonder een dozijn artikelen tegen te komen over The rise of China. De afgelopen zomer heb ik kennis gemaakt met de nieuwe Chinese generatie. Ik gaf in Beijing les over ondernemerschap bij een lokale ngo. In drie dagen gingen zij van niets naar een compleet businessplan gericht op het reduceren van de CO2-uitstoot van Beijing. Deze nieuwe generatie verschilt significant van de oudere generatie omdat zij hoger opgeleid is, de Engelse taal beter beheerst en meer dan ooit betrokken is bij wat er in de rest van de wereld gebeurt. Door deze ervaringen ben ik uiterst geïnteresseerd geraakt in China.

“Dit programma past perfect bij mijn interesse voor het land. Ik vind het een fantastisch land met een bijzondere cultuur waarvan ik deze zomer nog meer te weten kom. Ook de missie van Summer in Asia, to grow to 300 students per year, is een uitdagende missie. Er zijn namelijk nog allerlei uitdagingen die het doen van zaken in China beïnvloeden. Zo ben ook ik onderhevig geweest aan een aantal bureaucratische processen die lastig zijn te elimineren omdat, om het met de woorden te zeggen van een Chinese vriendin: "het altijd al zo gaat". Deze uitdagingen zullen door de organisatie overwonnen moeten worden wil zij groeien naar 300 studenten per jaar.

“Zelf denk ik dat een goede informatievoorziening heel belangrijk is om de banden aan te halen. Nederlanders moeten goede informatie hebben over hoe je in China zaken doet bijvoorbeeld en andersom. Misschien helpt de oprichting van een Chinees-Nederlands instituut hierbij wel. In elk geval is het nodig dat beide partijen voordeel hebben aan samenwerken; dan is de kans van slagen groter.

“Als het gaat om de mensenrechten, geloof ik dat het democratiseringsproces in China stappen heeft gemaakt en dat China inmiddels een eind op weg is het communisme te combineren met het kapitalisme, maar ik ben mij ook bewust van de problemen die heersen in China. Het is soms moeilijk te bevatten dat er mensen zijn wiens basisrechten continu worden geschonden. Maar ik vind dat ik niet genoeg kennis en feiten heb om een complete mening te vormen over de mensenrechtensituatie in China.”