Studenten poken strijd tegen leenstelsel op

De strijd tegen het nieuwe leenstelsel laait weer op. Vijf jongerenorganisaties maken zich op voor nieuwe acties en hopen dat het volgende kabinet de basisbeurs nieuw leven inblaast.

Ze hebben net een brandbrief geschreven aan minister Bussemaker. Of ze de basisbeurs weer wil invoeren nu de ongelijkheid in het onderwijs steeds verder toeneemt. Of ze bovendien wil zorgen dat universiteiten en hogescholen stoppen met het selecteren van eerstejaars studenten.

Maar eigenlijk is de brief niet echt aan haar gericht. “Bussemaker zit nog maar een jaar”, zegt Esther Crabbendam van FNV Jong, een van de ondertekenaars. “Er komen weer verkiezingen aan. Wat ons betreft is deze brief ook een signaal aan andere partijen, misschien ook wel de volgende minister.”

Ook Stefan Wirken van de Landelijke Studenten Vakbond ziet wel mogelijkheden om de basisbeurs weer terug te krijgen. “We hopen met name dat GroenLinks en PvdA meelezen. Misschien gaan ze inzien dat ze vanuit hun sociaaldemocratische principes dit beleid moeten terugdraaien.” CDA, SP en PVV willen de basisbeurs toch al graag terug.

De jongerenorganisaties hebben samen een website gelanceerd: www.isditdetoekomst.nl. “Wij zijn het zat”, staat daarop. “Wij waarschuwen al jaren voor de teloorgang van de toegankelijkheid van het onderwijs. De minister negeerde onze waarschuwingen.”

Het hernieuwde protest komt voort uit twee onderzoeken die kort na elkaar verschenen: De staat van het onderwijs van de Onderwijsinspectie en de Monitor beleidsmaatregelen van het ministerie zelf. In het eerste rapport werd gewaarschuwd voor een groeiende tweedeling in het onderwijs, vooral door selectie aan de poort van opleidingen. In het andere rapport staan aanwijzingen dat gehandicapten en jongeren zonder hoogopgeleide ouders minder snel naar het hoger onderwijs gaan nu de basisbeurs is afgeschaft.

Eerder leken studentenorganisaties LSVb en ISO hun politieke verlies al aanvaard te hebben. Ze gingen zelfs met de minister op tournee om het leenstelsel aan studiekiezers uit te leggen. “Nu het er is, moet je studenten goed voorlichten”, vindt Wirken. “Maar we hebben altijd voor de gevolgen gewaarschuwd.”

Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald, is hun gedachte. Het is misschien niet ideaal om een maatregel na een jaar weer af te schaffen, maar doorgaan op de inslagen weg is volgens deze jongeren ook geen optie.

Minister Bussemaker verweert zich intussen tegen de kritiek en zegt dat de basisbeurs een subsidie voor de rijken was. “Dat is wel heel apart geframed”, vindt Linde de Nie van het Interstedelijk Studenten Overleg. “Ze heeft ook gezegd dat iedereen er in het nieuwe leenstelsel op vooruit zou gaan. Het heeft nu toch heftige gevolgen en daar moet snel iets aan gebeuren.”

Maar het afschaffen van de basisbeurs scheelt honderden miljoenen en die wil het kabinet aan het hoger onderwijs besteden. Daar profiteert iedereen toch van? De Nie: “We moeten nog maar zien of er inderdaad beter onderwijs komt, want we weten nog niet hoe het geld wordt geïnvesteerd. Los daarvan: goed onderwijs is heel belangrijk, maar dan moet het wel voor iedereen toegankelijk zijn. Als het alleen voor de happy few is, dan maakt ons dat ongerust.”

Andrej Josic van het scholierencomité LAKS “sluit acties niet uit”, zegt hij. “Er is nu nog geen grote manifestatie gepland, maar het kan best dat we actie gaan voeren. We hebben de hashtag #isditdetoekomst al.”