Studentenverenigingen nog even geen erfgoed

Door de commotie rond ontgroeningen komen de Nederlandse studentenverenigingen voorlopig niet op de officiële lijst met immaterieel cultureel erfgoed. Zulk uitstel is wereldwijd nog nooit voorgekomen.

Alles was al in kannen en kruiken. De verenigingen zouden dit weekend het certificaat ondertekenen en dan stonden ze officieel op de inventaris van Nederlands immaterieel erfgoed. De aankondiging leidde tot veel grappen en jolige nieuwsberichten.

Maar het feest gaat voorlopig niet door. Dat komt door de ontgroening van de Groningse vereniging Vindicat, waar een aspirant-lid hersenoedeem opliep door een klap op zijn hoofd en waar bovendien een lijst met ‘hete hertjes’ werd verspreid.

“Er moet een plan komen om dit soort uitwassen te voorkomen”, zegt directeur Ineke Strouken van de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed Koninkrijk Nederland. “De verenigingen zijn wel erfgoed en kunnen op de lijst, maar de excessen wil je niet doorgeven.”

Volgens haar is het wereldwijd nog nooit voorgekomen dat zo’n uitstel nodig was. “Het was ook gewoon een ongelukkige timing om dit weekend de handtekeningen te zetten. We kunnen beter nog eens goed naar de aanvraag kijken.”

Wie iets op de inventaris wil zetten, moet een ‘zorgplan’ schrijven om de traditie levend te houden. Daarin moeten de indieners ook oog hebben voor de onwenselijke kanten van een traditie en beschrijven hoe ze die willen bestrijden.

Er staan meer gevaarlijke en omstreden tradities op de lijst. Vuurwerk is bijvoorbeeld tot erfgoed verklaard. “Maar niemand wil ongelukken met oud-en-nieuw”, legt Strouken uit. “Dus gaan de indieners met brandweer en oogartsen kijken hoe ze goede voorlichting kunnen geven en hoe ze illegaal vuurwerk kunnen aanpakken.”

De verenigingen moeten bijvoorbeeld inzien dat zwijgcontracten niet meer van deze tijd zijn, vindt Strouken, zoals je ook seksisme moet proberen uit te bannen. “Er moet misschien een bewustzijnscampagne komen”, zegt ze. “Studenten komen in nieuwe stad en voelen zich alleen. Verenigingen willen die nieuwe studenten een veilige omgeving bieden en zorgen dat ze zich lekker voelen. Dan moet je toch eens nadenken of een ontgroening daar nog wel een goed middel voor is.”

Strouken zelf is geen lid geweest van een vereniging. “Maar een paar van mijn collega’s wel en ook sommige leden van de beoordelingscommissie.”