Taalwetenschappers maken hun werk gratis toegankelijk

De redacties van vijf taalwetenschappelijke tijdschriften keren hun uitgevers de rug toe. Ze kiezen voor open access en gaan de artikelen gratis op een eigen website plaatsen.

Ze willen hiermee de wetenschap vrij toegankelijk maken, zodat artikelen niet achter een pay-wall verdwijnen. Wetenschappers gaan voortaan betalen om in de tijdschriften te publiceren, maar hoeven geen duur abonnement meer te nemen.

Het nieuwe online tijdschrift heet LingOA, een naam die linguïstiek en Open Access combineert. Het plan komt van Nederlandse wetenschappers en krijgt ook steun van Nederlandse universiteiten en onderzoeksfinancier NWO.

De Nederlandse universiteiten onderhandelen al enige tijd met de grote wetenschappelijke uitgeverij Elsevier over een nieuwe big deal, een contract voor het afnemen van abonnementen. Struikelblok in de onderhandelingen is de omslag naar open access. De taalkundigen willen laten zien dat ze ook zonder commerciële uitgever kunnen.

In januari zullen de tijdschriften LabPhon en het Journal of Portuguese Linguistics bij de nieuwe uitgeverij Ubiquity Press verschijnen. De tijdschriften Lingua en Journal of Greek Linguistics zijn nog met hun uitgevers aan het onderhandelen om de overstap mogelijk te maken. Desnoods stapt de redactie over en blijft de titel bij de oude uitgever achter.

Binnenkort zullen nog meer tijdschriften de overstap naar het nieuwe platform bekendmaken, aldus een persbericht van de Nederlandse universiteitenvereniging VSNU.

Het zijn gerenommeerde tijdschriften binnen de taalwetenschappen, zegt Thed van Leeuwen van het Leidse onderzoeksinstituut CWTS, dat onder meer tijdschriftpublicaties en impactscores bestudeert. Het is voor het eerst dat in een vakgebied zulke belangrijke tijdschriften samen voor open access kiezen.

Van Leeuwen kent de ontwikkelingen in open access goed. “Dit is iets wat je zag aankomen”, zegt hij. “Misschien gaat het in andere vakgebieden ook gebeuren dat goed aangeschreven tijdschriften bij hun uitgevers opstappen. Dat zou wel interessant zijn.”