Tweede Kamer verwerpt actieplan om wetenschappers uit VS hierheen te halen

“Trump voert in eigen land een heuse oorlog tegen kennis en wetenschap”, zei fractieleider Laurens Dassen van Volt dinsdagavond. “Kom daarom met een actieplan om te zorgen dat zij hier in Nederland en in Europa aan de slag kunnen.” 

Het was een voorstel tijdens een lang debat dat vooral over Europese defensie en de oorlogen in Gaza en Oekraïne ging.

Fractieleider Rob Jetten van D66 zei ongeveer hetzelfde als Dassen: “We moeten nu niet bezuinigen, zoals het kabinet doet, maar investeren in onderwijs en de rode loper uitrollen voor al die wetenschappers die in het Amerika van Trump niet meer welkom zijn.”

Safe place
Een Franse universiteit in Marseille heeft een safe place for science in het leven geroepen: een programma dat plaats biedt aan vijftien wetenschappers uit de Verenigde Staten. Dat kunnen overigens ook Europeanen zijn die weer terugkeren. Veel universiteiten merken dat wetenschappers er weg willen.

Nederland doet daar nog weinig mee, blijkt uit een rondgang van BNR. Dat wordt ook lastig in tijden van bezuinigingen, zegt universiteitenvereniging UNL tegen de journalisten van de nieuwsradio.

Zelfs hier in Nederland is de druk van de regering-Trump voelbaar. Twee Wageningse onderzoekers kregen deze maand een formulier met politiek gekleurde vragen over hun onderzoek. Anderen kunnen opeens niet meer samenwerken met Amerikaanse collega’s.

Talent aantrekken
In het Kamerdebat diende Volt hierover een motie in. Nederland en Europa hebben baat bij het aantrekken van talent, stelde hij, “zoals studenten, wetenschappers en technici”. Het zou goed zijn om een actieplan te maken voor het “versneld aantrekken van talent uit de Verenigde Staten”, nu het onderzoeks- en wetenschapsklimaat daar onder grote druk staat.

Premier Dick Schoof ontraadde de motie van Volt, want het kabinet is “geen voorstander van een aanpak specifiek gericht op de VS”. Talent werven vond hij wel een goed idee, maar dan niet alleen talent uit de Verenigde Staten.

De Tweede Kamer heeft de motie woensdag met een ruime meerderheid verworpen. De vier regeringspartijen stemden tegen en de oppositie was verdeeld.

Reactie
Kunnen universiteiten dit zelf niet af? In principe zou dat kunnen, zegt de woordvoerder van Laurens Dassen. “Maar in ons ideale scenario vormen overheden, bedrijven en kennisinstellingen met zijn allen één front en maken ze van Europa een veilige haven voor wetenschappers en innovatoren uit Amerika, die hier verder werken aan onze toekomst.” 

De bezuinigingen op onderzoek maken dat wel lastig, erkent hij. “Universiteiten zeggen terecht dat ze daar de middelen voor nodig hebben, maar het kabinet geeft liever geld uit aan ‘rode diesel’. Dan ben je bezig met de industrie van het verleden.” Rode diesel is een goedkopere brandstof voor tractoren.