Uitgeverijen slepen universiteiten voor de rechter

Uitgeverijen Elsevier en Springer zijn naar de rechter gestapt. Ze willen voorkomen dat universiteiten vertellen hoeveel ze moeten betalen om hun artikelen voor iedereen vrij toegankelijk te maken.

Universiteitenvereniging VSNU heeft er hard voor moeten knokken, maar kreeg uiteindelijk voor elkaar dat universiteiten de laatste jaren veel van hun wetenschappelijke artikelen gratis kunnen aanbieden.

Dat kost de universiteiten zelf wel geld: ze betalen uitgeverijen een bedrag om deze ‘open access’ mogelijk te maken. De VSNU heeft daarvoor bepaalde contracten opgesteld, die per universiteit nog op maat gemaakt kunnen worden.

Via de wet openbaarheid bestuur (wob) wil een oud-bibliothecaris van de TU Delft de contracten achterhalen. Oftewel: hoeveel betalen universiteiten de uitgeverijen eigenlijk om hun artikelen vrij toegankelijk aan te bieden?

Daar willen mega-uitgeverijen Elsevier en Springer nu een stokje voor steken.  Elsevier-woordvoerder Harald Boersma zegt in de Volkskrant dat uit ‘zakelijk belang’ openbaarheid moet worden voorkomen: “De vertrouwelijkheid van bepaalde contractonderdelen zorgt ervoor dat we faire, klantspecifieke overeenkomsten kunnen sluiten.” 

De VSNU reageert gelaten op de aanstaande rechtszaak. “We wachten de uitspraak van de rechter af”, zegt woordvoerder Bastiaan Verweij. “Mocht die besluiten dat er aan de wob-verzoeken gehoor moet worden gegeven, dan zullen we dat uiteraard doen.”   

Universiteiten zijn jaarlijks 43 miljoen euro kwijt zijn aan abonnementen op tijdschriften  en 7 miljoen aan het kopen van boeken.

Uitgeverij Elsevier streek daarvan een groot deel op: daaraan betaalden de universiteiten gezamenlijk bijna twaalf miljoen euro. Springer moest het doen met ‘slechts’  twee miljoen euro.