Universiteit van Nederland opent deuren

Waarom tolt de wereld als je dronken bent? Waarom krijg je irritante deuntjes niet meer uit je hoofd? En is computeren slecht voor je hersenen? Dinsdag start De Universiteit van Nederland: elke werkdag een gratis online college.
Het idee komt uit de koker van Alexander Klöpping en Marten Blankesteijn. In de Amsterdamse club AIR geeft een leuke hoogleraar een inkijkje in zijn vakgebied. Dat hoorcollege wordt opgeknipt in vijf filmpjes van een kwartier, één voor elke werkdag. “Voor iedereen die van een heleboel dingen een beetje wil weten”, aldus zelfbenoemd rector Marten Blankesteijn. “We volgen het televisieseizoen, dus zetten we 36 weken per jaar filmpjes online.”
Waarom dan niet ook uitzenden op televisie?
“Als Nederland 2 onze filmpjes wil hebben, vind ik dat prima. Maar voor ons is het belangrijker dat ze op YouTube staan en beschikbaar zijn via onze eigen website en die van de Volkskrant. Ik heb niets tegen televisie, maar zelf kijk ik het nooit. Alsof ik ’s avonds stipt om acht uur op de bank ga zitten voor een programma. Via Uitzending Gemist kan ik alles kijken als het mij uitkomt. De enige reden dat we de colleges elke avond op een vast tijdstip online zetten is zodat mensen er dan samen over kunnen kletsen.”
Gratis colleges, de beste hoogleraren... Doen jullie hetzelfde als Amerikaanse aanbieders als edX en Udacity, die ook voor niks colleges online zetten?
“Nee, de Universiteit van Nederland mikt op een andere doelgroep. Die Amerikaanse mooc’s zijn bedoeld voor studenten die van één onderwerp heel erg veel willen weten. Wij mikken meer op mensen die van heel veel verschillende onderwerpen een beetje willen weten. Bovendien nemen wij geen toetsen af en schrijven we geen certificaten of diploma’s uit. Ik snap eerlijk gezegd niet waarom Nederlandse universiteiten nu zo bezig zijn met die mooc’s. Een hype, als je het mij vraagt.”
Waarom?
“Met het geven van mooc’s trekt een instelling geen extra studenten, en je verdient er ook geen geld mee. Maar als ik zou kunnen kiezen tussen de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Amsterdam, en één van die twee zou de hoorcolleges op een leuke manier opnemen? Dan zou ik het wel weten. Dat betekent niet dat ik contact met docenten niet belangrijk vind. Maar als docenten minder tijd zouden besteden aan jaar in jaar uit hetzelfde hoorcollege geven, blijft er meer tijd over voor goede werkcolleges. Ik heb anderhalf jaar gestudeerd en heb nooit begrepen waarom ik om half negen moest luisteren naar een man die ongeïnspireerd een verhaal stond af te draaien. Uiteindelijk ben ik maar gewoon gaan werken.”
Mogen onderwijsinstellingen jullie filmpjes dan ook gebruiken in de collegezaal?
“Ja hoor. Dat lijkt me heel erg leuk. Iedereen mag de filmpjes overal voor gebruiken. Alles blijft ook online staan. Uiteindelijk hoop ik dat bijvoorbeeld scholieren die een spreekbeurt willen houden over de tweede wereldoorlog als eerste uitkomen bij de Universiteit van Nederland. Misschien worden ze wel zo enthousiast dat ze geschiedenis gaan studeren, of misschien klikken ze op andere filmpjes en vinden ze dat onderwerp veel leuker. Dat is de bedoeling.”
Wie betaalt dit eigenlijk?
“Onze sponsoren. We hadden de begroting best met allerlei subsidies kunnen dichtfietsen, maar dat hebben we niet gedaan. Ongeveer de helft van de bedrijven die we hebben benaderd, wilde meewerken. Sommigen eisten dat we hun logo’s groot in beeld zouden brengen of dat we bier zouden schenken tijdens de opnames, en daar hadden wij dan weer geen zin in. Overigens krijgen Alexander en ik niet betaald en de hoogleraren ook niet.”
Heb je een favoriete hoogleraar? Iemand die we niet mogen missen?
“Het college dat mij het meest heeft verrast ging over aansprakelijkheidsrecht. In eerste instantie leek me dat niet echt een inspirerend onderwerp, maar het was geweldig. Weet je bijvoorbeeld of je je aansprakelijkheidsverzekering mag gebruiken als je rode wijn over de bank gooit bij vrienden? Nee dus. Want dan zou je dat de hele tijd bij elkaar kunnen doen om nieuwe meubels te kopen.”
De volgende zeventien hoogleraren zijn al gestrikt. Negentien anderen moeten nog worden gevonden. Vanuit Utrecht zijn Neerlandicus Geert Buelens en emeritus-hoogleraar Ethologie Jan van Hooff gevraagd. Maar ook filosoof Bas Haring (gepromoveerd in Utrecht) en evolutiebioloog Roy Erkens (tot voor kort werkzaam aan de UU) zijn geen onbekenden (red. DUB). Dinsdag 8 oktober opent minister Jet Bussemaker de Universiteit van Nederland in AIR Amsterdam.
Erik Scherder                        Vrije Universiteit
Edgar Du Perron                  Universiteit van Amsterdam
Bart van Heerikhuizen         Universiteit van Amsterdam
Marcel Levi                            Universiteit van Amsterdam
Jan van Hooff                        Universiteit Utrecht
Barbara Baarsma                Universiteit van Amsterdam
Bas Haring                            Universiteit Leiden
Geert Buelens                       Universiteit Utrecht
Lars Ravesloot                      Universiteit van Amsterdam
Eugène Sutorius                   Universiteit van Amsterdam
Herman Kingma                   Universiteit Maastricht
Ralph Wijers                          Universiteit van Amsterdam
Roy Erkens                            Universiteit Maastricht
Damiaan Denys                    Universiteit van Amsterdam
Henkjan Honing                    Universiteit van Amsterdam
Daniël Wigboldus                 Radboud Universiteit Nijmegen
Jan van Dijk                           Universiteit van Tilburg