Universiteiten helpen armlastige Chinese beurspromovendi nauwelijks

Dankzij de beurs van de China Scholarship Council (CSC) die de promovendi ontvangen hoeven de universiteiten voor hen geen salaris of sociale premies te betalen. Maar door het lage beursbedrag, ondervinden veel Chinese studenten in Nederland grote problemen.

Onderzoeksjournalistiek platform Follow the Money bracht in kaart om hoeveel promovendi het op dit moment gaat en wat hun levensomstandigheden zijn. Het gaat om 1900 personen. Alle Nederlandse universiteiten hebben op dit moment CSC-promovendi.

Armoede
De beurs van de promovendi bedraagt voor een voltijdstraject slechts 1.350 euro per maand, ver onder het wettelijk minimumloon van 1.750 euro. Promovendi die in loondienst zijn bij de universiteit verdienen voor vergelijkbare werkzaamheden minimaal 2.541 euro per maand.

Geïnterviewde beurspromovendi vertellen Follow the Money dat ze alleen kunnen rondkomen “door op maaltijden te beknibbelen”, ook voor hun kinderen. Ze hebben geen recht op kinderbijslag.

Universiteiten ontvangen voor elke gepromoveerde een bonus van ruim 80.000 euro. Volgens het platform ontkennen ze dat ze winst maken op de Chinese beurspromovendi, maar een kostenoverzicht willen ze niet geven.

Geen werving
In Utrecht gaat in totaal om 148 personen. In vergelijking met andere Nederlandse universiteiten zit de UU daarmee in de middenmoot. Groningen heeft er de meeste: 340, Tilburg de minste: 12.

Een woordvoerder meldt aan DUB dat de UU al in 2017 besloot een instellingsverdrag met de CSC niet te verlengen. De universiteit wilde de komst van Chinese promovendi “niet stimuleren”. Van actieve werving is volgens de UU nooit sprake geweest.

De promovendi die nu in Utrecht zijn, hebben allen zelfstandig een hoogleraar benaderd. De meesten (64) zijn nu werkzaam binnen de faculteit Bètawetenschappen, maar in alle UU-faculteiten lopen promotietrajecten met CSC-promovendi.

Regionale verschillen
De geschetste problematiek is niet nieuw. In 2017 trokken Utrechtse begeleiders al aan de bel in een artikel van DUB. Daarin werd onder meer aangedrongen op ondersteuning bij het vinden van betaalbare woonruimte. Maar de UU zag daarvoor maar beperkt mogelijkheden en die werden al benut.

Volgens Follow The Money komen alleen de Rijksuniversiteit Groningen, Maastricht University en de Universiteit van Amsterdam de promovendi financieel tegemoet. Zo verhoogt de RUG de beurs tot iets meer dan 2000 euro door een “fictief dienstverband” aan te gaan waarbij loonheffing wordt ingehouden en premies worden betaald.

Dergelijke afspraken alleen mogelijk in overleg met de belastingdienst. De regels die de dienst hanteert, worden echter regionaal anders uitgelegd, zegt een UU-woordvoerder. De universiteit heeft in het verleden in Utrecht gevraagd om fiscale mogelijkheden om de CSC-promovendi te ondersteunen, maar kreeg steeds nul op het rekest.

“De Groningse belastingadviseur heeft daarin schijnbaar een ander standpunt ingenomen. Naar aanleiding van het artikel van Follow the Money gaan we opnieuw in overleg met de Utrechtse belastinginspecteur om te kijken of zo’n verhoging toch ook in Utrecht mogelijk is.”