Universiteiten ruziën met uitgeverij Elsevier

De onderhandelingen tussen universiteitenvereniging VSNU en uitgeverij Elsevier over abonnementstarieven zijn vastgelopen. Als het conflict niet wordt opgelost kunnen studenten en onderzoekers volgend jaar geen nieuwe artikelen meer inkijken.
De VSNU en Elsevier worden het niet eens over het open access beleid van de uitgever, meldt de universiteitenvereniging vandaag. Wetenschappelijke publicaties van Nederlandse onderzoekers moeten zo snel mogelijk vrij toegankelijk worden, vinden de universiteiten en het ministerie van OCW. De VSNU wil afspraken over de abonnementstarieven daarom alleen verlengen als uitgevers meewerken om dat doel te bereiken.
Volgens de universiteiten is Elsevier de afgelopen week met een voorstel gekomen waarin “op geen enkele manier wordt ingegaan op deze noodzakelijke verandering”. De onderhandelingen werden vrijdag afgebroken. “We gaan onze onderzoekers vanaf nu informeren over de gevolgen van deze patstelling”, aldus Gerard Meijer, voorzitter van de Radboud Universiteit Nijmegen en hoofdonderhandelaar namens de VSNU.
Als de plooien niet worden gladgestreken, zou het zomaar kunnen dat studenten en docenten vanaf 1 januari niet meer via de universiteitsbibliotheek bij nieuwe artikelen kunnen komen.
Met de afzonderlijke wetenschappelijke uitgevers worden afspraken gemaakt over de abonnementsgelden van wetenschappelijke tijdschriften voor alle Nederlandse universiteiten: de zogeheten ‘Big-Deal onderhandelingen’. Daardoor kunnen studenten en docenten via de universiteiten veel wetenschappelijke artikelen gratis lezen.
Maar de universiteiten willen een stap verder. Iedereen moet toegang hebben tot wetenschappelijk onderzoek, ook de CEO van een groot bedrijf of de geïnteresseerde hobbyist. Om dat mogelijk te maken, heeft de VSNU naar eigen zeggen voorgesteld om de gratis toegang tot artikelen van Elsevier-tijdschriften in één keer af te kopen. 
Nederlandse universiteiten en de Nederlandse overheid pleiten al langer voor vrij toegankelijke wetenschappelijke publicaties. Wat met belastinggeld betaald wordt, moet als het aan staatssecretaris Dekker ligt over tien jaar voor iedereen vrij toegankelijk zijn.
In oktober voerde wetenschapsfinancier NWO de druk op: wetenschappers met een NWO-beurs moeten in de toekomst publiceren in een volledig open acces-tijdschrift. Wie in een gezaghebbend tijdschrift wil komen dat niet aan open access doet, moet zijn artikel (of een vrijwel definitieve versie daarvan) dan in een vrij toegankelijke database plaatsen.
Aan de Volkskrant liet uitgeverij Elsevier weten dat ze een groot voorstander is van open access: “Wij zijn met goede intenties het gesprek met de VSNU aangegaan en kijken uit naar een constructieve voortzetting”, aldus een woordvoerder.