Utrecht krijgt 6 van de 32 Vici-beurzen
Er waren 218 onderzoekers die in 2012 een aanvraag voor een Vici-beurs indienden. Ruim 14 procent van de aanvragen werd gehonoreerd. In 2010 was dat nog 15 procent en in 2003 zelfs 20 procent. Onder de 32 laureaten zijn 10 vrouwen. In 2011 was hun aandeel 23 procent en in 2010 was dat 19 procent.
De Vici-aanvragen zijn voor het eerst beoordeeld door een commissie die wetenschapsbreed is samengesteld. De laureaten doen onderzoek naar uiteenlopende onderwerpen als de biologische oorzaken van ADHD, het terugwinnen van verloren plezier en de mysteries van de quantummaterie.
De universiteit van Utrecht heeft met 6 kandidaten de meeste beurzen in de wacht gesleept, waarvan 4 aan het UMCU zijn verbonden en 2 eveneens werkzaam zijn bij een KNAW instituut. Leiden en Nijmegen slepen – samen met hun medische centra – elk vijf beurzen in de wacht. De Universiteit van Amsterdam en de Rijksuniversiteit Groningen volgen met respectievelijk vier en drie beurzen. De drie technische universiteiten krijgen er elk één. Opvallend is dat het aantal alfa- en gammabeurzen is teruggelopen. In een commissievergadering van de universiteitsraad zei rector Bert van der Zwaan: "Wij vinden het mooi dat Utrecht zo'n goede score heeft gehaald, maar het baart ons zorgen dat landelijk het aandeel in de alfa en gamma is gedaald."
De Vici-subsidies zijn de punt van de piramide in de ‘vernieuwingsimpuls’. Ze zijn bestemd voor vooraanstaande wetenschappers die grensverleggend, innovatief onderzoek doen. Recent gepromoveerde onderzoekers kunnen een Veni-beurs aanvragen, voor ervaren postdocs is de Vidi-beurs bedoeld.
De Utrechtse Vici-winnaars zijn:
Rick Dijkhuizen (UMC Utrecht, Medische Beeldvorming en Beeldverwerking)
Dijkhuizen ontwikkelde eenn stimulerende hersentherapie na een beroerte. Er zijn nauwelijks behandelingsmogelijkheden na een beroerte, waardoor veel patiënten ernstig invalide blijven. Nieuw inzicht in zelfreorganiserend vermogen van hersenen biedt veelbelovende mogelijkheden tot verbetering van herstel. De onderzoekers zullen uitzoeken hoe natuurlijke herstelprocessen bevorderd kunnen worden door onschadelijke hersenstimulatie.
Petra de Jongh (Anorganische Chemie en Katalyse)
Katalysatoren laten chemische omzettingen snel en in gewenste richting verlopen. Onderzoekers gaan in detail de veroudering van katalysatoren bestuderen. Zij onderzoeken stabiele nanodeeltjes voor duurzame katalyse. Een langere levensduur is belangrijk voor efficiënt gebruik van grondstoffen en hernieuwbare energiebronnen.
Geert Kops - UMC Utrecht, Medische Oncologie
Een gezond lichaam heeft dagelijks miljarden nieuwe lichaamscellen nodig. Deze worden aangemaakt via celdeling, waarbij elke nieuwe cel de juiste set chromosomen krijgt. Fouten hierin veroorzaken chromosomale chaos en kanker. De wetenschappers gaan onderzoeken hoe zulke fouten worden voorkomen.
Wouter de Laat – UMC Utrecht / Hubrecht Instituut
De Laat noemt zijn onderzoek ‘Schatzoeken in afval-DNA’. Elke minuscule cel bevat twee meter DNA. 3 procent hiervan beslaat genen. De rest gold lang als afval, maar blijkt vol genetische schatten: schakelaars die genen aansturen middels DNA-vouwing. Dit onderzoek gaat DNA-vouwing en functie in enkele cellen bestuderen.
Fulvio Reggiori - UMC Utrecht, Cell Biology
Cellen recyclen componenten en gevaarlijke structuren door een proces wat autofagie (kannibalisme) heet. Autofagie kan een aantal ziektes voorkomen of genezen. De onderzoekers bestuderen dit proces met een nieuwe technologie waarbij de procedure van heel nabij in 3D weergegeven wordt.
Ronald de Vries - Microbiologie/ CBS-KNAW Fungal Biodiversity Centre
Schimmels zijn essentieel voor de afbraak en omzetting van planten materiaal voor biotechnologische processen, maar slechts een zeer klein aantal wordt momenteel toegepast. De onderzoekers gaan alle schimmels toegankelijk maken voor de biotechnologie door de verschillen tussen schimmels gedetailleerd in kaart te brengen.