Utrechtse studenten gaan niet vaker naar Amsterdamse soa-poli

Eind januari stelde Student & Starter schriftelijke vragen aan het college van Burgemeester & Wethouders naar aanleiding van de vernieuwing van de seksuele gezondheidsregio Utrecht. De politieke partij meende te weten dat meer Utrechtse studenten naar het soa-spreekuur in Amsterdam gingen om zich gratis en anoniem op een geslachtsziekte te laten testen. Dit vanwege de lange wachttijden in Utrecht voor een gratis en anonieme check.

In Utrecht is de wachttijd bij de soa-poli van de GGD drie dagen voor mensen met klachten en maximaal drie weken voor mensen zonder klachten. In Amsterdam is dat niet heel anders. “Wij werken met verschillende soorten afspraken waarbij de wachttijd voor mensen die onder de hoogste prioriteit vallen, vijf werkdagen is. De wachttijd voor de minder urgente afspraken is op dit moment vijftien werkdagen”, vertelt Arjan Hogewoning, hoofd van de soa-poli van de GGD Amsterdam. Volgens hem vallen de aantallen Utrechtse studenten die ‘overlopen’ wel mee.

“In Amsterdam bestaat wel de mogelijkheid voor jongeren onder de 25 jaar om een zelfafnametest te doen en daarvoor hoeft geen afspraak gemaakt te worden. Mogelijk maken Utrechtse studenten hiervan gebruik. Dat zou wel oneigenlijk gebruik zijn, want onze zorg beperkt zich tot inwoners uit ons werkgebied Amsterdam-Amstelland. Dit laatste heeft onze aandacht maar het gaat volgens ons om relatief kleine groepen”, vervolgt Hogewoning. Dit kan de GGD regio Utrecht beamen: “De signalen dat mensen naar Amsterdam gaan om zich te laten testen krijgen wij incidenteel, maar niet meer of minder dan de afgelopen jaren.”

Uit eigen kring van Student & Starter
De signalen die Student & Starter heeft ontvangen van Utrechtse studenten die gebruik maken van de soa-poli in de hoofdstad, komen voornamelijk uit eigen kring en achterban, vertelt gemeenteraadslid Eva Oosters. “Met de schriftelijke vragen hebben we daarom ook gevraagd of het college deze signalen herkent. Een vervolgstap zou kunnen zijn dat we kijken of er genoeg steun is in de raad om onderzoek te doen naar dit onderwerp.”

Een oorzaak voor de lange wachttijden van de minder urgente gevallen, zou onder andere zijn dat GGD regio Utrecht te weinig geld heeft voor soa-hulpverlening. “Het ministerie van Volksgezondheid verdeelt het uiteindelijke landelijke budget onder de regionale GGD’s. Nu wil het zo zijn dat Utrecht als regio hierbij helemaal onderaan bungelt. Met onze 1,5 miljoen euro vallen wij in het niet bij de 12 miljoen van Noord-Holland”, schrijft Student & Starter. Dit budget is lastig te herverdelen: de verdeling ligt vast in de subsidieregeling publieke gezondheid – aanvullende seksuele gezondheidszorg van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en ligt vast tot januari 2022.

“Herverdeling van de bedragen kan alleen wanneer de ministeriële regeling wordt aangepast. Er is een evaluatie geweest van deze subsidieregeling in 2017 en het ministerie heeft onlangs gereageerd op dit evaluatierapport en heeft daarin aangegeven het totale bedrag niet op te hogen”, licht Bas Boogmans, Arts Maatschappij en Gezondheid bij GGD regio Utrecht, toe.

Gratis soa-test
Om gratis gebruik te mogen maken van de soa-poli’s moet je voldoen aan landelijk opgestelde criteria. Om gratis onderzocht en zo nodig behandeld te worden, stelt het RIVM dat je jonger dan 25 jaar moet zijn en/of hoog risico moet lopen op soa’s. Dit houdt in dat je bijvoorbeeld klachten moet hebben die duiden op een soa, dat een bedpartner je gewaarschuwd heeft voor een soa, dat je sekswerker bent of dat je een man bent die ook seksueel contact heeft met andere mannen.

De soa-poli’s zijn een aanvullende voorziening op de huisartsenzorg. Mensen zonder klachten die voor de zekerheid een test willen, worden dan ook aangeraden gewoon naar de huisarts te gaan. “Mochten cliënten niet geplaatst kunnen worden binnen de termijn van drie weken, verwijzen wij ze ook door naar de huisarts, waar ze snel en goed geholpen kunnen worden”, meldt Bas Boogmans van GGD regio Utrecht. “We vinden het niet verantwoord om iemand met een mogelijke soa langer dan twee tot drie weken rond te laten lopen.”

Echter, stelt Student & Starter in hun brief, hebben veel studenten zich nog niet geregistreerd bij een huisarts in Utrecht en zullen ze daarom juist langer blijven rondlopen met een soa. Bovendien wordt het afnemen van een soa-test bij de huisarts afgetrokken van het eigen risico en is zo’n test niet anoniem.

Niet meer drukte dan normaal
Met de vernieuwing van de seksuele gezondheidszorg in de regio Utrecht is wel de locatie van de soa-poli verhuisd, maar is het aantal spreekuurplekken niet veranderd. Zo verhuisde het soa-spreekuur begin dit jaar van het UMC Utrecht naar de GGD-locaties in het Stadskantoor Utrecht en in Amersfoort.

De GGD verwacht dan ook niet meer drukte dan normaal. “We hebben dezelfde triage. Ook de doelgroepen die in aanmerking komen zijn gelijk gebleven. Helaas is het nog steeds zo dat we niet iedereen die een afspraak wil een plek kunnen bieden”, aldus Boogmans van GGD regio Utrecht.

In Utrecht worden jaarlijks zo’n 5500 mensen geholpen bij de soa-poli. Net als het budget, is dit in Amsterdam tien keer zo veel. De Amsterdamse Hogewoning: “In 2018 hebben we een historisch hoog aantal van 51.116 soa-consulten uitgevoerd. Dit is 10 procent (bijna 4700 consulten) meer dan in 2017. Ondanks deze stijging, blijft de zorgvraag hoog en daarmee de wachttijden lang."

De lange wachttijden bij de soa-poli zijn een bekend probleem, zowel in Utrecht als landelijk. Dit meldde het UMC Utrecht vorig jaar toen GroenLinks aan de bel trok bij de gemeente. In mei vorig jaar heeft de gemeenteraad nog een bezoek gebracht aan het UMC Utrecht om oplossingen te vinden voor de lange wachttijden.

De gemeente heeft de vragen van Student & Starter op 12 februari beantwoord en daarin wordt bevestigd dat er geen langere wachttijden waren in januari en dat er altijd Utrechtse studenten elders naar een soa-poli gaan, zoals er ook studenten uit andere steden naar Utrecht komen.