Utrechtse studentenunie Vidius schrikt van toekomstbeeld rector

Volgens de Utrechtse studentenbelangenbehartiger Vidius slaat de Utrechtse rector Bert van der Zwaan de plank mis in enkele interviews die hij de afgelopen weken gaf. Van der Zwaan wil graag meer selectie in het hoger onderwijs. Bovendien verwacht hij hogere collegegelden.

Er studeren te veel studenten aan de Nederlandse universiteiten die daar niets te zoeken hebben, zei Van der Zwaan in meerdere interviews, bijvoorbeeld op DUB. Het betreft een van de bevindingen in het boek over de toekomst van universiteiten dat hij afgelopen jaar schreef.

Een grote groep universitaire studenten is volgens Van der Zwaan beter af op het hbo. Maar ook het hoger beroepsonderwijs kraakt onder de grote aantallen studenten. “Misschien is de wens tot participatie in het hoger onderwijs wat doorgeschoten”, concludeerde de rector dinsdag in NRC Next. Wat hem betreft zou er best wat meer geselecteerd mogen worden.

Vidius studentenunie reageerde deze week “geschokt” op de uitlatingen van de UU-rector. “Het is juist een groot goed dat we veel studenten in het hoger onderwijs hebben, dat hoort ook bij een kenniseconomie”, zegt penningmeester Siebren Teule. Volgens Teule is het heel logisch dat veel vwo-scholieren voor een academische studie kiezen. “Steeds meer arbeid wordt door machines en computers overgenomen. Je zult je moeten onderscheiden door de kennis en vaardigheden die een goede opleiding je kan geven.”

Selectie aan de poort van het hoger onderwijs is volgens Teule een onwenselijk fenomeen. “Het zorgt ervoor dat je sociaal-economische achtergrond bepalend is voor je toekomst, dit terwijl jongeren juist tijdens hun studietijd een grote ontwikkeling doormaken. Voor een gezonde maatschappij met gelijke kansen is het van belang dat onderwijs, en dus ook de universiteit, toegankelijk is voor iedereen.”

Toch snapt ook Vidius dat de grote aantallen studenten universiteiten – vooral financieel – voor problemen stellen. Gezien de trend van een teruglopende overheidsfinanciering per student verwacht rector Van der Zwaan dat hogere collegegelden onvermijdelijk zijn om de kwaliteit van opleidingen op peil te houden.

Voor Vidius zou zo’n ontwikkeling moeilijk te verkroppen zijn, meldt Teule. “De balans is al helemaal doorgeslagen naar de eigen bijdrage van studenten. Nog hogere collegegelden leidt tot gigantische sociale barrières waarbij studeren iets wordt voor wie het kan betalen.”

In zekere zin is Teule daarom ook blij dat Van der Zwaan op deze wijze de teruglopende Haagse financiering op de agenda zet zo kort voor de verkiezingen. “Wij hopen natuurlijk dat er wat meer ruimte komt voor het hoger onderwijs nu Nederland uit de crisis is. Daar zal de rector ook op hopen nemen wij aan.”

Maar de studentenunie vindt daarnaast dat universiteiten niet alleen naar de Rijksbijdrage moeten wijzen. Ze zullen ook zelf moeten zoeken naar manieren om de rekening voor studenten zo laag mogelijk te houden. Teule: “Daarbij denken we bijvoorbeeld aan andere onderwijsvormen, maar ook aan verdere digitalisering van het onderwijs. Natuurlijk moet onderwijskwaliteit gewaarborgd blijven, maar als je het op een juiste manier inzet dan moet het mogelijk zijn om hierdoor op kosten van onderwijs te besparen.”