Utrechtse wetenschappers in vier zwaartekrachtprojecten

Voormalig KNAW-president Hans Clevers zit namens het Hubrechtinstituut twee keer tussen de mede-aanvragers van een project. De UU-hoogleraar is zowel betrokken bij een aanvraag voor regeneratieve geneeskunde als bij een onderzoek naar organen op een chip. Beide projecten krijgen 18,8 miljoen euro.

Datzelfde bedrag gaat ook naar historisch onderzoek. De oude Grieken en Romeinen waren innovatief in wetenschap, kunst, politiek en meer. Hoe kwam die vernieuwing tot stand? “De resultaten leiden tot een beter begrip van innovatieprocessen van alle tijden”, staat in de samenvatting. De Utrechtse hoogleraar Oude Geschiedenis Josine Blok maakt deel uit van het onderzoeksteam.

En ten slotte krijgen ook sociale wetenschappers 18,8 miljoen euro. Zij gaan onderzoeken waarom sommige samenwerkingsverbanden uit elkaar vallen, terwijl andere overeind blijven. Ze bundelen de expertise van sociologen, psychologen, historici en filosofen. Bovendien gebruiken ze een nieuwe methode om evidence based beleidsaanbevelingen te ontwikkelen. De Utrechtse Sociaal Wetenschappers Naomi Ellemers en Tanja van der Lippe zijn samen met historicus Bas van Bavel van de partij.

“Goed dat er deze keer ook onderzoeken binnen de geestes- en sociale wetenschappen gehonoreerd zijn”, zegt minister Bussemaker, die met deze ‘zwaartekrachtpremies’ vrij en fundamenteel onderzoek wil stimuleren. Die zijn volgens haar “van groot belang om doorbraken te forceren”.

In vorige rondes werd het budget niet gelijkelijk verdeeld. Toen kreeg het ene project bijvoorbeeld 36 miljoen en het andere 18 miljoen euro, afhankelijk van de verwachte kosten. “De verschillen in de aangevraagde budgetten waren minder groot dan in de vorige ronde”, laat NWO weten. “De aangevraagde bedragen van de toegekende programma’s varieerden van 19,6 tot 25,3 miljoen. De commissie heeft geoordeeld dat het rechtvaardiger was om het beschikbare budget door 6 te delen. De commissie oordeelde namelijk ook dat alle toegekende programma's nog steeds uitstekend kunnen worden uitgevoerd voor 18,8 miljoen per stuk.”

Groepen van wetenschappers, in samenwerkingsverbanden van allerlei universiteiten, konden aanvragen indienen bij onderzoeksfinancier NWO. Er zijn 37 aanvragen binnengekomen. Minister Bussemaker onderstreept dat vier van de zes uitgekozen hoofdaanvragers vrouwen zijn. Daar is ze enthousiast over. “Dat was in eerdere rondes niet het geval.”

De zwaartekrachtpremies zijn de grootste wetenschappelijke subsidies die Nederland verdeelt. Ter vergelijking, een Spinozapremie is 2,5 miljoen euro.