UU goed vertegenwoordigd in verdeling 138 miljoen voor grote onderzoeksfaciliteiten

Het enorme bedrag van 138 miljoen is bestemd voor dure onderzoeksfaciliteiten die een universiteit niet zo makkelijk alleen kan betalen, maar die wel noodzakelijk zijn voor wetenschappelijke doorbraken.

Ruimtetelescoop
De hoogste toekenning is 19,5 miljoen euro voor de Nederlandse bijdrage aan de nieuwe ruimtetelescoop Athena, die de Europese ruimtevaartorganisatie Esa in 2028 wil lanceren. De verwachtingen zijn hooggespannen: “Athena gaat een revolutie teweegbrengen in ons begrip van hoe het heelal is geëvolueerd van een nagenoeg homogene materiesoep tot het zeer gestructureerde heelal dat we vandaag de dag waarnemen.”

Utrecht in zes projecten
De Universiteit Utrecht is bij zes van de tien projecten betrokken. Het meest in het oog springende is de uitbreiding van Epos-NL. Dit is een cluster van grote observatoria, experimentele labs en een digitale infrastructuur voor onderzoek naar de Europese aardkorst, van kilometerschaal tot microniveau. De Universiteit Utrecht is het coördinerend centrum van deze infrastructuur. Hiervoor is 12 miljoen beschikbaar.

Er zijn ook projecten op het gebied van de Life Sciences. Zo komt de beste elektronenmicroscoop voor materialenonderzoek van Europa naar de UU. En is er geld toegekend om de wetenschappelijke grenzen van de proteomics onderzoeksfaciliteit verder te verleggen. Ruim 18 miljoen euro gaat naar The Ruisdael Observatory for atmospheric science. Dit observatorium gaat het weer en de luchtkwaliteit boven Nederland nauwgezet in kaart brengen. Hier coördineert de TU Delft het project.

De geestes – en sociale wetenschappen zitten in het project Clariah plus. Dit gaat om een nationale digitale onderzoeksinfrastructuur ten behoeve taalkunde, sociaaleconomische geschiedenis en mediastudies.

Biobeveiliging
Relatief de kleinste toekenning is 4,75 miljoen euro voor een Rotterdams laboratorium voor het bestuderen van gevaarlijke infectieziekten. Dat gaat gebeuren “volgens de strengste internationale eisen” op het gebied van biobeveiliging.

Verhoging budget
Eigenlijk was er voor deze ronde slechts 108 miljoen euro gereserveerd, maar in het regeerakkoord hebben VVD, CDA, D66 en ChristenUnie afgesproken dat ze meer geld gaan besteden aan wetenschappelijke faciliteiten. Daarom is het budget met 30 miljoen verhoogd.

Van levensbelang
In een persbericht noemt minister Ingrid van Engelshoven (D66) goede onderzoeksfaciliteiten van levensbelang voor wetenschappelijk onderzoek. De faciliteiten werken volgens haar “als een magneet op toptalent”. Ze zouden goed zijn voor de internationale wetenschappelijke positie van Nederland.

Voor investeringen in grootschalige onderzoeksfaciliteiten heeft NWO een zogeheten roadmap gemaakt met 33 faciliteiten die er zouden moeten komen. In deze financieringsronde zijn er voor 21 daarvan daadwerkelijk aanvragen ingediend. Een internationale commissie van deskundigen maakte een eerste selectie van veertien aanvragen, waarvan er na gesprekken met de aanvragers nog vier afvielen.

Lijst van toekenningen:

ATHENA, probing the hot and energetic Universe  (€ 19.496.000)
SRON - Netherlands Institute for Space Research
Universiteit van Amsterdam
Universiteit Leiden
Radboud Universiteit Nijmegen
Rijksuniversiteit Groningen

EPOS-NL: The Netherlands contribution to the European Plate Observatory System (€ 12.272.000)
Universiteit Utrecht
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut
Technische Universiteit Delft

BSL3: safe solutions for research into global threats by infectious diseases (€ 4.752.000)
Erasmus Universiteit Rotterdam – Erasmus Medisch Centrum

The Netherlands Plant Eco-phenotyping Centre (NPEC) (€ 11.281.000)
Wageningen University & Research
Universiteit Utrecht

KM3NeT 2.0: Neutrino Science in the Deep Sea  (€ 12.730.000)
Nikhef
TNO Delft
Rijksuniversiteit Groningen
NIOZ – Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee

Netherlands Electron Microscopy Infrastructure (NEMI) (€ 17.275.000)
Universitair Medisch Centrum Utrecht
Universiteit van Amsterdam - Academisch Medisch Centrum
Universiteit Leiden
Universiteit Utrecht
Maastricht University
Rijksuniversiteit Groningen
Leids Universitair Medisch Centrum
Technische universiteit Delft
Universitair Medisch Centrum Groningen
Technische Universiteit Eindhoven

The Ruisdael Observatory for atmospheric science  (€ 18.196.000)
Technische Universiteit Delft
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut
Wageningen University & Research
Universiteit Utrecht
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
Energieonderzoek Centrum Nederland
Vrije Universiteit Amsterdam
TNO Utrecht
Rijksuniversiteit Groningen

Netherlands X-omics Initiative  (€ 17.334.000)
Radboud universitair medisch centrum
Hubrecht instituut voor Ontwikkelingsbiologie en Stamcelonderzoek
Nederlands Kanker Instituut / Antoni van Leeuwenhoek zkh
Leids Universitair Medische Centrum
Universiteit Utrecht
Universitair Medische Centrum Utrecht
Universitair Medisch Centrum Groningen
Erasmus Universiteit Rotterdam – Erasmus MC

HFML-FELIX:  research infrastructure in the Netherlands
Matter under extreme conditions of intense infrared radiation and high magnetic fields (€ 10.785.000)
Radboud Universiteit Nijmegen

CLARIAH-PLUS (€ 13.879.000)
Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis
Koninklijke Bibliotheek
Max-Planck-Instituut
Data Archiving and Networked Services
Meertens Instituut
Instituut voor de Nederlandse Taal
Beeld en Geluid
Internationaal Instituut voor Sociale geschiedenis