UU ontvangt 27 van 154 veni-beurzen voor jonge wetenschappers

De jonge onderzoekers kunnen met het geld van de beurs drie jaar lang onderzoek doen naar uiteenlopende onderwerpen als de vorming van sterrenstelsels, het verband tussen liefde en seks bij intieme relaties onder jongeren en de voorkoming van enkel- en knieblessures door ‘motorisch leren’.

Van de 1.127 ingediende voorstellen werd 13,7 procent gehonoreerd. Maar liefst 24 beurzen gaan naar de Universiteit Utrecht of  haar medisch centrum en 3 naar het aan de UU gelieerde KNAW-instituut Hubrecht.

Jonge wetenschappers bij Wageningen Universiteit en de TU Eindhoven sleepten bovengemiddeld veel Veni’s in de wacht: zo’n  twintig procent van hun aanvragen is toegekend. Tilburg, Maastricht, Delft en de Vrije Universiteit scoorden volgens NWO onder het gemiddelde.

Veni beurzen 2017 per universiteit

Veni beurzen per onderzoeksinstelling

Welke Utrechtse onderzoekers ontvingen een beurs?
 

Marijke Achterberg -  Diergeneeskunde
Spelen met leeftijdgenoten is belangrijk voor de ontwikkeling van het brein. Bovendien is sociaal spel verstoord bij psychiatrische aandoeningen bij kinderen en jongeren, zoals autisme. Door middel van verfijnde gedragsanalyse in jonge ratten en innovatieve technieken zoals chemogenetica zal de onderzoekster ophelderen welke hersenmechanismen bijdragen aan sociaal spel.

Elvira Bakker - UMC Utrecht, Pathologie
Borstkanker treft vele vrouwen en is onvoldoende behandelbaar. Dit komt mede doordat er weinig kennis is wat de precieze causale factoren en processen zijn tijdens de ontwikkeling van borsttumoren. De onderzoekers hebben concrete aanwijzingen dat zogenaamde R-spondin eiwitten borsttumoren genereren en zullen gaan onderzoeken hoe deze eiwitten dit doen.

Pepijn Corduwener -  Geschiedenis en Kunstgeschiedenis 
Dalende ledenaantallen, nieuwe vormen van politieke participatie en de opkomst van populisme brengen politieke partijen overal in Europa in gevaar. Maar dat is niets nieuws: dit onderzoek laat zien dat partijen de hele twintigste eeuw weerstand konden bieden aan anti-partijpolitiek omdat ze van moderne democratieën partijstaten hebben gemaakt.

Laurien Crum-Gabreëls  - Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen 
Dit project onderzoekt hoe de Conferentie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (1972-90) bijdroeg aan een vreedzaam verloop van de Koude Oorlog en het einde daarvan door Paneuropese, multilaterale diplomatie. Aangezien een alomvattende dialoog thans ontbreekt, kan dit ons ook leren hoe we Europese veiligheid vandaag de dag kunnen waarborgen.

Kári Driscoll - Literatuurwetenschap
Dierentuinen vertellen een bepaald verhaal over de relatie van de mensheid met de natuur. Door klimaatverandering en dreigende massauitsterving is dat verhaal aan het veranderen. Dit project onderzoekt hoe de verhalen die in dierentuinen en in literatuur en films over dierentuinen worden verteld een nieuw milieubewustzijn reflecteren en vormgeven.

Ruud van der Ent - Fysische Geografie
Heb je je ooit afgevraagd waar al dat water dat in je achtertuin stortregent vandaan komt? De klimaatexpert gaat onderzoeken of het komt van land of zee, van dichtbij of veraf? Het onderzoek zal laten zien of klimaatmodellen dit correct kunnen voorspellen en geeft aanknopingspunten om deze te verbeteren.

Matilde Galli - Hubrecht Instituut 
Polyploïde cellen, die een meervoud aan chromosoom paren bevatten, zijn belangrijk voor de optimale groei en functioneren van veel diersoorten. Hoe polyploïde cellen ontstaan is grotendeels onbekend. In dit project zal onderzocht worden hoe polyploïde cellen in een levende organisme worden geboren, en welke moleculen daarbij nodig zijn.

Laurens Ham - Nederlandse taal en cultuur
Wie dacht dat beleid alleen maar gemaakt werd door ambtenaren die stoffige rapporten schrijven? Dit project laat iets anders zien. Nederlandse schrijvers zijn sinds de jaren zestig voortdurend bij literatuurbeleid betrokken geweest: door te protesteren tegen bezuinigingen, beleidsmaker te worden en romans over hun auteurschap te schrijven.

Sasha De Henau - UMC Utrecht, Molecular Cancer Research 
Vrije radicalen worden voornamelijk omschreven als schadelijk voor onze gezondheid. Uit internationaal onderzoek blijkt echter dat onze cellen zelf lage hoeveelheden vrije radicalen aanmaken om te gebruiken als communicatiemiddel. Onderzoekers willen bepalen hoe cellen dit doen zonder dat er daarbij cellulaire schade optreedt.

Magdalena Kedziorek - Wiskunde
Wiskundigen zijn altijd geintrigeerd geweest door geometrische vormen. Een van de constante thema's hierbinnen is het begrijpen van meetkundige objecten met een extra structuur gegeven door hun symmetrie-eigenschappen. Het hier voorgestelde onderzoek gebruikt moderne methoden om deze meetkundige objecten met symmetrie te onderzoeken.

Antonie Knigge - Sociologie
Politici en wetenschappers hebben diverse onderwijsveranderingen voorgesteld om gelijkere kansen te scheppen in het onderwijs tussen kinderen uit verschillende sociale milieus. Om de potentiële effectiviteit van beleidsmaatregelen beter te kunnen beoordelen, gebruikt dit project tweelingstudies om het samenspel tussen de invloed van genen, familie en scholen op opleiding te bestuderen.

Jonas Kuiper - UMC Utrecht, Oogheelkunde 
Een verstoorde communicatie binnen het afweersysteem ligt ten grondslag aan ernstige ongeneeslijke auto-immuunziekten. De onderzoekers meten hoe een belangrijk enzym, ERAP2, deze communicatie via eiwitten kan verstoren en of het specifiek remmen van ERAP2 een mogelijk effectieve behandeling voor auto-immuunziekten vormt.

Eric van Lit -  Geesteswetenschappen
De verbeelding nam een centrale plaats in, in het gedachtengoed van de Soefi Ibn Arabi (gest. 1240). Er wordt gesteld dat zijn begrip van de verbeelding de Moslimse cultuur doordrenkt heeft. Dit project onderzoekt deze hypothese en wat voor consequenties een positief (of negatief) antwoord heeft voor onze tijd.

Jesse Mulder - Filosofie en Religiewetenschappen
De heersende interpretatie van het wetenschappelijk wereldbeeld bestempelt de mechanistische wijze om dingen te begrijpen uiteindelijk als de enig juiste. Dat schept problemen voor ons zelfbegrip als rationele wezens, en voor de feitelijke diversiteit aan wetenschappelijke praktijken. Dit project ontwikkelt daarom een veelzijdigere interpretatie van het wetenschappelijk wereldbeeld.

Eelco Nagelsmit - Kunstgeschiedenis
Protestantse vorsten en theologen in vroegmodern Europa wisselden van gedachten door middel van dingen. Dit project gaat na hoe beeld-voorwerpen “Denkraum” boden voor reflectie op en contemplatie van God, door drie protestantse hoven in Duitsland en Engeland te bestuderen, en brengt zo religieuze geschiedenis, kunstgeschiedenis, en antropologie samen.

Phong Nguyen - Hubrecht Instituut
Beschadiging van het hart, bv. door een hartinfarct, leidt tot onherstelbare schade. Onderzoekers gaan zebravissen, waarvan het hart zich volledig herstelt na schade, bestuderen om te begrijpen waarom het beschadigde hart van een patiënt zichzelf niet kan herstellen.

Sara Pulit - UMC Utrecht, Brain Center Rudolf Magnus, Neurologie 
Er zijn duizenden genetische varianten gevonden bij veel voorkomende aandoeningen. De biologische betekenis hiervan is onduidelijk omdat er geen rekening wordt gehouden met de 3D structuur van DNA: ook veraf gelegen genen staan onder controle van genetische variatie. Ik stel daarom voor deze informatie te integreren met genetische data.

Freddy Rabouw - Debye Institute for Nanomaterials Science
Katalysatoren maken chemische reacties sneller en efficiënter. Typisch bevat een katalysator miljarden actieve nanodeeltjes die samen de eigenschappen bepalen. De onderzoeker gaat chemische reacties bestuderen op de schaal van een enkel katalytisch nanodeeltje. Dit zal leiden tot een beter begrip van katalyse en bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe katalysatoren.

Said Rodriguez - Nanowetenschappen
Transport van energie en informatie door complexe circuits wordt meestal gehinderd door ruis. In natuurlijke systemen zoals de hersenen komt het omgekeerde voor: Transport wordt verbeterd door ruis. Dit effect benutten de onderzoekers om nieuwe fotonische schakelingen te maken waarin ruis belangrijke functionaliteit mogelijk maakt, zoals éénrichtingsverkeer voor licht.

Koos Rooijers - Hubrecht Instituut
De verpakking van het DNA vormt een barrière voor moleculen die DNA repareren. Echter is de invloed van de verpakking van DNA tijdens reparatie grotendeels onbekend. Dit onderzoeksplan is gericht op het systematisch inventariseren van DNA-reparatie in individuele cellen, om zo fundamentele kennis te vergaren voor bijvoorbeeld betere kankertherapieën.

Ana Ros Camacho -  Wiskunde 
Dit project onderzoekt de algebraïsche structuren die de fundering vormen van een resultaat uit de theoretische natuurkunde dat bekend staat als de Landau-Ginzburg/ conforme veldentheoriecorrespondentie. Voorts beoogt het project deze correspondentie wiskundig te formuleren.

Wilke van der Schee - Natuurkunde 
Bij botsingen van loodkernen in de LHC versneller ontstaat een quark-gluon plasma. Door de sterke kracht tussen deze deeltjes heeft dit plasma verrassend sterke overeenkomsten met de horizon van een zwart gat. Dit onderzoek modelleert de formatie en evolutie van dit plasma gebruikmakend van een corresponderend zwart gat.

Henk Schipper - UMC Utrecht, Laboratorium voor Translationele Immunologie
Invariant Natural Killer T (iNKT) cellen vormen een uniek immuuncel subtype vanwege hun ontstekingsreactie op lipide antigenen. Dit onderzoeksvoorstel richt zich op het identificeren van deze lipide antigenen, om hun rol in gezondheid en ziekte te kunnen onderzoeken.

Nathan van der Stoep -  Psychologische Functieleer
Ons brein combineert wat we zien en horen, wat onze ruimtelijke waarneming verbetert. Gehoorverlies zorgt voor een conflict tussen de zintuigen. De onderzoekers kijken of de plasticiteit van de hersenen gebruikt kan worden om de zintuigen te verenigen, ruimtelijke waarneming te verbeteren, en patiënten met gehoorverlies te revalideren.

Alexandra Timmer -  Netherlands Institute of Human Rights (SIM) 
Europa blijft maar last houden van onrechtvaardigheid op het gebied van gender. De juridische aanpak daarvan bestaat voornamelijk uit mensenrechten en gelijke behandelingsrecht. Door middel van een innovatieve historische en rechtsvergelijkende analyse, bekijkt dit onderzoek hoe en waarom dit rechtsgebied tekort schiet en wat daar aan te doen valt.

Roderick Venekamp - UMC Utrecht, Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde 
Antibiotica overprescriptie is het hoogst bij volwassenen die zich in de eerste lijn presenteren met acute neusbijholtenklachten en keelpijn. Met mijn onderzoek streef ik na ongepast gebruik van antibiotica te verminderen door met de nieuwste individuele patiënten data meta-analytische methoden subgroepen te identificeren die het meeste baat hebben bij antibiotica.

Niko Wanders - Fysische Geografie 
Droogte heeft ernstige gevolgen voor de waterbeschikbaarheid en dientengevolge voor het watermanagement in stuwmeren. Ik ontwikkel een model dat probeert te begrijpen hoe mensen waterreservoirs beheren tijdens droogtes. Op deze wijze hoop ik het optimale waterbeheer te kunnen bepalen om in de toekomst duurzaam watergebruik en toenemende waterbeschikbaarheid te garanderen.